هنجاریابی، روایی و پایایی توسعه آزمون سنجش ادراک بصری در بین دانشجویان رشته معماری

پیشینه و اهداف: در فرآیند آموزش رشته معماری، ادراک دیداری ابزار مهمی در جهت رسیدن به ایده های خلاق است و نقص های آن یکی از دلایل عمده ناتوانی یادگیری است. این امر موجب شده است تا در حوزه فناوری آموزش تحقیقات گسترده ای در خصوص نوع و روش مداخله در ادراک بصری به جهت ارتقا کیفیت آموزشی انجام پذیرد. بدین منظور هدف اصلی پژوهش تدوین ابزار شناسایی میزان ادراک بصری دانشجویان است که نقش بسیار مهمی در شناسایی قابلیت‌ها و سطوح ادراکی آنان بازی می‌نماید. برای بررسی ادراک دیداری در سنین مختلف آزمون‌های متنوعی موجود است که در این میان چهار آزمون ((tvps - 4), (dtvp - a/dtvp-2), (ot - apst), (frostig test)) بیشتر از سایرین برای افراد سالم و رده های سنی جوان مورد استفاده قرار گرفته اند.روش‌ها‌: در تحقیق حاضر از بسط آزمون‌های مذکور در جهت ایجاد آزمون جدید به منظور تشخیص نقص‌ها و قابلیت‌های دیداری دانشجویان دوره کارشناسی رشته معماری استفاده شده است. در قدم اول نظرات خبرگان رشته‌های معماری و روانشناسی شناختی در بخش تدوین سوالات آزمون مورد استفاده قرار گرفت و سوالات تدوین شد. ضمن تایید بخش‌های نهایی تجربیات متعددی در خصوص حذف و یا بسط برخی خرده آزمون‌ها ارائه شد. آزمون مذکور تحت عنوان سنجش ادراک متشکل از 9 خرده آزمون و مبتنی بر مهارت‌های (فضایی، دیداری و ذهنی) است. برای تعیین هنجار و محاسبه پایایی و روایی آزمون 90 نفر از دانشجویان سال دوم کارشناسی معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس به روش نمونه‌گیری قضاوتی انتخاب و آزمون بصورت گروهی در مورد آنها اجرا شد.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش عبارتند از نمرات هنجار برای نمره کل آزمون بصورت جداگانه برای هر 9 خرده آزمون به تفکیک جنسیت و ترم تحصیلی از طریق محاسبه آلفای کرونباخ که 0.631 شد. تعیین روایی با استفاده از روایی ملاکی از طریق ملاک قرار دادن نمرات درس مقدمات 3، بیان 3 و طرح معماری 1 و میانگین آنها محاسبه ضرایب همبستگی بین نمرات حاصل از اجرای آزمون و نمرات هریک از ملاک‌ها برای نمره کل آزمون بوده است. نهایتا مشخص شد که در این آزمون رشد ادراک دیداری در بانوان بیشتر از آقایان بوده است.نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از بررسی یافته‌های تحقیق با نتایج بدست آمده از سایر محققان این زمینه هم‌راستا است. بدین معنی که آزمون سنجش ادراک از روایی قابل قبولی برخوردار است. در محاسبه ضریب همبستگی هر چه گروه از نظر ویژگی مورد نظر از همگنی بیشتری برخوردار باشد، ضریب همبستگی کوچک‌تر خواهد بود. همانطور که گفته شد ملاک در این پژوهش نمرات دروس بیان 2، مقدمات 3 و طرح 1 و میانگین آنها بود که از همگنی بالایی برخوردار است. در نهایت روش‌هایی ارائه شده است که می‌تواند تداخل اثر بخشی بر نتایج آزمون ادراک بصری داشته باشد. نتایج حاصل می‌تواند علاوه بر بسط آزمون ادراک بصری پیشنهاداتی را در برنامه‌ریزی آتی درسهای عملی معماری به همراه داشته باشد و زمینه‌هایی را جهت پژوهش‌های بعدی معرفی نماید. نتایج تحقیق حاضر می‌تواند برای سنجش ادراک بصری دانشجویان معماری در مقطع کارشناسی مفید باشد و نقش موثری در برنامه‌ریزی درسی معماری و همچنین شاخه‌های بین رشته‌ای ایفا کند، لازم به ذکر است که در زمینه برنامه‌ریزی تحصیلی در مورد ترم و نظری و در دوره‌های عملی، می‌توان تحقیقات گسترده‌تری را برای تعمیم نتایج برنامه‌ریزی و اجرا کرد.

normalization, validity, and reliability of visual perception test development among architecture students

background and objectives: in the process of architectural education, visual perception is an important tool to reach creative ideas, and its defects are one of the main reasons for learning disability. it has led to extensive research in the field of educational technology regarding the type and method of visual perception intervention to improve the quality of education. for this purpose, the main goal of the research is to develop a tool to identify the level of students’ visual perception, which plays a very important role in identifying their abilities and perceptual levels. there are various tests available to check visual perception at different ages, including four tests ((tvps - 4), (dtvp - a/dtvp-2), (ot - apst), (frostig test)) that have been used for young and healthy people.methods: in the current research, the above tests are extended to create a new test demanding to distinguish visual capabilities and defects in architecture students. in the first step, the opinions of architecture and psychology experts are used via a questionnaire and considering final improvements, opinions are presented on subtests reform. the presented visual perception test consists of nine sub-tests derived from three initial branches named spatial, visual, and mental skills. to determine the standard of students and calculate the reliability and validity of the test, 90 people from the second year of bachelor of architecture at islamic azad university, bandar abbas are selected by judgmental sampling method, and the test is conducted on them as a group.findings: the findings include the norm scores for test separately derived from 9 sub-tests by gender and semester through the calculation of cronbach’s alpha, which is 0.631. validity determination is applied through the criterion of the grades of the introductory course 3, expression 3, and architecture design 1, and their average is calculated as the correlation coefficients between the scores obtained from the test. finally, it is found that in this test, the growth of visual perception in women is more than that of men.conclusion: the findings are in line with the results obtained by other cooperative researchers. this means that the perception test has acceptable validity. calculating the correlation depends on homogeneous terms the grades of expression 2, introductions 3, and design 1 and their average, which has high homogeneity. finally, methods have been presented that can have an effective interference on the results of the visual perception test. in addition to the development of the visual perception test, the results can bring suggestions in the future planning of practical architecture lessons and introduce areas for further research. the results of the present research can be useful for measuring the visual perception of undergraduate architecture students and play an effective role in the curriculum planning of architecture as well as interdisciplinary fields. it should be noted that in the field of academic planning, semesters and theoretical and practical courses, more extensive research can be planned and implemented to generalize the results. this article also summarizes the successful experiences and challenges of improving pedagogical methods.