تبیین چالش‌های شکاف دیجیتال بر اجرای عدالت آموزشی

پیشینه و اهداف: با رشد فناوری های نوین اطلاعاتی، نظام های آموزشی نیز دست خوش تغییراتی شده است. بدین صورت که به استفاده از فناوری های نوین در آموزش و یادگیری پرداخته اند. فناوری های نوین آموزشی این قابلیت را دارد که آموزش رایگان را در سرتاسر جهان فراهم آورد و تحقق بخش عدالت آموزشی گردد. اما در کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته به دلیل چالش های فراوان، موجب ایجاد شکاف دیجیتال بین شهرهای  برخوردار و کمتر برخوردار و  در نتیجه موجب ناعدالتی آموزشی شده است. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر تبیین چالش های شکاف دیجیتال بر اجرای عدالت آموزشی است تا بتواند مشکلات پیش روی تحقق عدالت آموزشی را  در کشور برطرف سازد.روش ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفیتحلیلی است. لذا از جنس پژوهش های کیفی و از نوع تحلیل فلسفی است.  رویکرد پژوهش تحلیلی و انتقادی است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای اسنادی است. جامعه پژوهش، کلیه پژوهش هایی است که به بررسی شکاف دیجیتال و عدالت آموزشی پرداخته بودند و با بررسی پیشینه، تعداد 30پژوهش به‌صورت مستقیم در این زمینه یافت شد. روش تحلیل داده ها، پژوهشگرمحور است. روایی داده ها براساس تحلیل دیدگاه صاحب نظران به‌دست آمد. پایایی پژوهش نیز در هم سویی یافته ها با دیگر پژوهش های انجام گرفته، صورت پذیرفت.یافته ها: بیانگر آن است که چالش های گوناگونی بر شکاف دیجیتال و ناعدالتی آموزشی اثرگذار بوده است. از جمله چالش های عمده که موجب شکاف دیجیتال در نظام آموزش و پرورش کشور شده است عبارتند از: چالش های حاکمیتی زیرساختی،  آموزشی، فرهنگی و اقتصادی. چالش حاکمیتی زیرساختی براساس شاخص توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات مورد تحلیل قرار گرفته است و گویای نابرابری در زیرشاخص های دسترسی، استفاده و مهارت در میان استان های کشور است. بدین صورت که استان های مرکزی در رتبه بالا قرار دارند و استان های محروم و مرزنشین در رتبه آخر در هر سه زیرشاخص قرار دارند. چالش آموزشی نیز  مبتنی بر مولفه هایی چون پایین بودن سطح سواد دیجیتال معلمان و خانواده ها، مدیریت آموزشی متمرکز، سیاست گذاری آموزشی و تکیه بر روش های تدریس سنتی است. چالش فرهنگی نیز بر مولفه هایی همچون جنسیت، نژاد و زبان مبتنی است. چالش اقتصادی نیز مبتنی بر مولفه هایی چون سطح پایین درآمد خانواده ها، فقر، اولویت تامین معاش بر یادگیری و گران بودن ابزارهای فناوری آموزشی معطوف است. راهکارهایی برای برون رفت از هریک از چالش ها می توان برشمرد که عبارتند از: بالابردن سطح سواد دیجیتال در دانش آموزان و والدین، تقویت انگیزه رقابت و تلاش، تاکید بر روش های تدریس الکترونیکی و بهره گیری از فناوری نوین آموزشی در تدریس. همچنین برخی راهکارهای دیگر مانند ارتقاء سطح باند استفاده از اینترنت، سرمایه‌گذاری در منابع انسانی و توسعه اینترنت داخلی؛، نظیر تهیه نقاط دسترسی به اینترنت در هر مدرسه و کتابخانه، ارائه وام با بهره کم برای تجهیزات عمومی در مناطق روستایی و مناطق فقیرنشین شهری، اقداماتی برای کاهش قیمت تجهیزات (برداشتن مالیات، ارائه یارانه) و وام های کم بهره برای خانواده های کم درآمد، تشکیل جلسات آموزش وب رایگان برای محرومان و ارائه آدرس اینترنتی رایگان به همه دانش آموزان است.نتیجه‌گیری: گویای آن است که شکاف دیجیتالی در سه سطح قابل بررسی است: محلی، ملی و جهانی. در هر سه سطح، چهار عنصر در شکاف دیجیتال دخیل هستند که عبارتند از:  آموزش، اقتصاد، حکمرانی و فرهنگ. لذا برای برون رفت از شکاف دیجیتال و تحقق عدالت آموزشی در نظام آموزشی کشور باید ابتدا شکاف ها را شناسایی کرد و سپس نسبت به برطرف کردن آن ها اقدام نمود. بر همین اساس نظام تعلیم و تریت کشور زمانی می تواند به هدف غایی خود که جامعه عادل است دست یابد که بتواند مشکلات پیش روی عدالت را از میان بردارد.

Explanation of the challenges of the digital divide over the implementation of educational justice

Background and Objectives: With the growth of new information technologies, educational systems have also undergone changes in terms of using new technologies in teaching and learning. New educational technologies have the potential to provide free education around the world and to achieve educational justice. But in developing and underdeveloped countries, due to their many challenges, a digital divide has been created between the rich and the poor cities which, in itself, has led to educational injustice. Accordingly, the purpose of this study is to explain the challenges of the digital divide on the implementation of educational justice in order to solve the problems leading to the realization of educational justice in the country.Methods: The present study is a descriptiveanalytical study. Therefore, it is a qualitative research and philosophical analysis. The research approach is analytical and critical. The method of data collection is library documentary. The research population includes all the studies that had examined the digital divide and educational justice and by investigating the background, 30 research studies directly related to this context were found. The data analysis method was researcheroriented. The validity of the data was obtained based on the analysis of experts’ views. The reliability of the study was in line with the findings of other studies.Findings: The findings of the study indicate that various challenges have affected the digital divide and educational injustice. The challenges that have caused the digital divide in the country’s education systems are as follows: governanceinfrastructure challenges, educational, cultural and economic challenges. The governanceinfrastructure challenge has been analyzed based on the Communication and Information Technology Development Index and shows inequality in the subindicators of access, usage and skills among the provinces of the country. Thus, the central provinces are in the top rank and the deprived and border provinces are in the last rank in all three subindicators. The educational challenge is also based on components such as the low level of digital literacy of teachers and families, centralized educational management, educational policymaking and reliance on traditional teaching methods. The cultural challenge is also based on components such as gender, race and language. Economic challenge is also based on components such as: low income of families, poverty, priority of earning a living on learning and expensive educational technology tools. Solutions to overcome each of these challenges can be listed as follows: raising the level of digital literacy in students and parents, strengthening the motivation to compete and strive, emphasizing elearning methods and using new technology  in teaching. Also, some other solutions such as upgrading the bandwidth of using the Internet, investing in human resources and developing the internal Internet such as  providing Internet access points in every school and library, providing lowinterest loans for public equipment in rural areas and urban slums, measures to reduce equipment prices (tax exemption, subsidies provision) and lowinterest loans for lowincome families, free web education sessions for the deprived, providing free Internet address for all students.Conclusion: The findings show that the digital divide can be examined at three levels: local, national and global. At all three levels, four elements are involved in the digital divide, namely education,  economy, governance, and culture. Therefore, in order to get out of the digital divide and achieve educational justice in the country’s educational system, we must first identify the gaps, and then take action to eliminate them. Therefore, the country’s education system can achieve its ultimate goal, which is a fair society, when it can eliminate the problems facing justice.