تئوری بازی و مودل: ایجاد محیطی برای یادگیری موثر

پیشینه و اهداف: مودل یک سیستم مدیریت یادگیری است که با هدف راهاندازی آسانِ آموزش از راه دور و آموزش الکترونیکی و نیز اجرای هر برنامه یادگیری الکترونیکی و آنلاین طراحی و اجرا شده است. این سیستم، متن باز بوده و در هر حوزه یادگیری قابل استفاده است. با توجه به اهمیت و تاثیر یادگیری مشارکتی به‌عنوان یک پارادیم آموزشی، مودل نیز ابزارهایی چون ویکی، کارگاه و انجمن را جهت ایجاد فضای تعاملات و مراودات مشارکتی فراهم نموده است. یادگیری همتا، گونه ای از یادگیری مشارکتی است که یادگیرندگانی که از نظر سطح اجتماعی یکسان هستند، به یکدیگر آموزش می دهند و از یکدیگر می آموزند. در این مقاله با استفاده از تئوری بازی، سازوکاری جهت ایجاد یک محیط یادگیری همتا در محیط مودل، طراحی و پیاده سازی شده است. سازوکار پیشنهادی gt-moodle نام دارد و با تلفیق ابزار تالار گفتگو در محیط مودل و بازی معمای زندانی در تئوری بازی، یک محیط یادگیری همتا را با هدف افزایش انگیزه در فرآیند یادگیری ایجاد می کند. معمای زندانی از معروف ترین بازی های تئوری بازی است. با مطالعه تحقیقات انجام شده در حوزه تئوری بازی که محوریت آنها آموزش هستند، مشخص شد، تحقیقات انجام شده در این حوزه به مدل کردن تعامل استاد/استاد، استاد/یادگیرنده، یادگیرنده/یادگیرنده و کارمند/یادگیرنده پرداخته اند و تحقیقی جهت استفاده از تئوری بازی به‌‌منظور ایجاد فضای یادگیری همتا در محیط مودل، توسط نویسندگان مقاله حاضر مشاهده نشد. فضا و شرایط بازی معمای زندانی، شباهت زیادی به محیط یادگیری همتا دارد. همانند بازی معمای زندانی ها که همکاری و مشارکت هر دو بازیکن، دستاورد بیشتری را نسبت به عدم مشارکت و تخاصم بازیکنان به همراه دارد، در یادگیری همتا نیز تلاش و مشارکت هر دو یادگیرنده در فعالیت های طراحی شده برای آموزش، دستاورد آموزشی و یادگیری بیشتری را برای یادگیرندگان به همراه دارد. همچنین در معمای زندانی، تلاش در هدایت بازیکنان برای مشارکت بیشتر است، همین شرایط در یادگیری همتا، نیز مطلوب است. مشارکت بیشتر در یادگیری همتا، افزایش یادگیری را به همراه خواهد داشت که این هدف اصلی سازوکار gt-moodle است. روش ها: تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها و تجزیه‌وتحلیل، توصیفی و برحسب اجرا از نوع شبه تجربی با طرح پس آزمون با گروه های کنترل و آزمایش است. به‌منظور ارزیابی 26 نفر از دانشجویان درس ریاضیات گسسته در رشته مهندسی کامپیوتر به‌صورت تصادفی به‌عنوان گروه آزمایش و 27 نفر به‌عنوان گروه کنترل انتخاب شدند. در سازوکار gt-moodle از ابزار انجمن برای گروه بندی و تعریف فعالیت‌های گروهی استفاده می شود. این سازوکار در چند جلسه مختلف درس، و روی گروه آزمایش اجرا شدند. به‌منظور ارزیابی سازوکار gt-moodle یک پس آزمون از گروه کنترل و آزمایش اخذ شد و نتایج آزمون به‌منظور ارزیابی سازوکار پیشنهادی استفاده شد.یافته‌ها: با استفاده از آزمون گروه مستقل یو من وینتی، نمرات گروه آزمایش و گروه کنترل در پس آزمون، مقایسه شدند. با استفاده از آزمون یومن وینتی p-value=0.000<0.05 حاصل شد که نشان می دهد بین نمرات پس آزمون گروه آزمایش و گروه کنترل تفاوت معنی داری در سطح 5 درصد وجود دارد. همچنین میانگین رتبه گروه آزمایش برابر 31/35 شد که این مقدار بیشتر از میانگین رتبه گروه کنترل با مقدار 19 است.؛ که نشان دهنده تاثیر مثبت سازوکار پیشنهادی در این پژوهش (gt-moodle) برافزایش یادگیری است. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق برای هر موسسه آموزشی به دنبال استفاده از یادگیری همتا و به‌منظور ایجاد یک فضای یادگیری ثمربخش ، مفید و قابل اجرا و پیاده سازی است. از آنجا که در طراحی سازوکار، از ابزارهای موجود مودل استفاده شده است، پیاده سازی آن نیاز به مهارت اضافه‌تر از مهارت کار کردن با مودل ندارد و هر استاد و مربی با دانش استفاده از فضای مودل می تواند به‌راحتی از سازوکار gt-moodle استفاده کنند.