شناسایی کیفیات فضایی موثر بر پرورش هوش‌های چندگانه‌ در فضاهای مدرسه (نمونه موردی: مدارس ابتدایی شهر مشهد)

پیشینه و اهداف: افراد در توانایی خود برای درک مفاهیم پیچیده، سازگاری موثر با محیط، یادگیری از تجربه، نحوه ی استدلال و غلبه بر موانع با استفاده از تفکر، با یکدیگر متفاوت هستند. متخصصان حوزه یادگیری بر این باورند که یادگیری در افراد به شیوه‌های مختلفی رخ می دهد و در اغلب موقعیت های یادگیری، افراد از سبک یادگیری مطلوب خود استفاده می کنند. همسان شمردن کاربران و یکسان انگاشتن روش‌های یادگیری در افراد مختلف، موجب ناسازگاریِ کالبد مدارس با ویژگی‌های فردی دانش‌آموزان و شیوه‌های گوناگون یادگیری در آن‌ها است. ویژگی‌های فردی دانش‌آموزان و شیوه‌های یادگیری آن‌ها، به میزان زیادی وابسته به هوش آن‌هاست. با توجه به نظریه‌ی هوش‌های چندگانه‌، هوش در افراد، دارای وجوه و انواع متفاوتی است. تقویت هر یک از این هوش‌ها از طریق کسب مهارت در انجام فعالیت‌هایی امکان‌پذیر است. پژوهش حاضر، به دنبال دستیابی به کیفیات فضایی است که موجب افزایش تمایل دانش‌آموزان به انجام فعالیت‌های یادشده در هر فضا می‌گردد. شناخت این کیفیات و به کار بستن آن‌ها در طراحی فضاهای مدرسه می‌تواند موجب افزایش امکان وقوع فعالیت‌های مرتبط با هر هوش شود و احتمال پرورش این هوش‌ها را در دانش‌آموزان افزایش دهد. بنابراین، در این پژوهش، مطالعاتی میدانی باهدف شناسایی شاخصه‌های کالبدی لازم برای تناسب بیشتر فضا با فعالیت‌های تقویت‌کننده هر هوش انجام‌شده است. روش ها: جامعه‌ی آماری این مطالعات، دانش‌آموزان مقطع ابتدایی در مشهد می‌باشد. 172 نفر از این دانش آموزان به‌عنوان جامعه‌ی نمونه، با استفاده از روش نمونه‌گیریِ تصادفیِ طبقه‌بندی‌شده، انتخاب‌شده‌اند و از آن‌ها خواسته‌شده تا برای انجام فعالیت‌های مذکور از میان 6 تصویر ارائه‌شده‌ تصاویر مطلوب را مشخص نمایند و به توصیف دلایل آن بپردازند. یافته‌ها: کیفیت‌های مورداشاره، شناسایی، کدگذاری و بر اساس اهمیت و دفعاتِ تکرار در نرم افزار spss طبقه‌بندی‌شده است. این کیفیت ها که با استفاده از راهبرد تحقیق کیفی و فن مصاحبه‌ی عمیق استخراج‌شده، پس از ارزیابی و تحلیل، به رهنمودهایی در طراحی مدارس ابتدایی تبدیل‌شده است. هدف از این رهنمودها افزایش مطلوبیت فضاهای مدرسه در انجام فعالیت های تقویت‌کننده هر یک از هوش های چندگانه و ارتقاء این هوش ها در دانش آموزان است. نتیجه‌گیری:  برخی از کیفیات صرفاً برای بهتر شدن شرایطِ وقوع یک دسته‌ی فعالیتیِ مشخص، در یک فضای خاص، مطرح‌شده و در سایر فضاها و دسته‌های فعالیتی تکرار نشده‌اند. لذا، این کیفیات، ازنظر دانش‌آموزان، صرفاً، وقوع آن دسته‌ی فعالیتی را در فضای مربوطه تسهیل می‌کنند. از طرفی دیگر، بعضی کیفیات برای یک فضای واحد، در دسته‌های فعالیتی مختلف تکرار شده‌اند. این بدان معنی ‌است که فعالیت‌هایِ متناسب با آن فضا، همگی برای تحقق یافتن به شکل مطلوب، نیازمند وجود آن کیفیات‌اند. به‌عبارت‌دیگر، فضای مذکور ماهیتاً نیازمند برخورداری از آن‌ کیفیت‌هاست. به‌عنوان‌مثال، سایه‌اندازی در تراس یادگیری، برای وقوع تمامی فعالیت‌های مربوطه، مورد تمایل واقع‌شده است. بخش دیگری از کیفیات، همچون وسعت و دل‌بازی فضا، در اغلب فضاها و دسته‌های فعالیتی تکرار شده‌اند. توجه مکرر دانش‌آموزان به این کیفیات، در فضاهای مختلف و نیز در دسته‌های فعالیتی متفاوت، می‌تواند دلایل متعددی را در برداشته باشد.

Identifying effective spatial qualities for the development of multiple intelligences in school spaces (Case study: Primary schools in Mashhad city)

Background and Objective:People differ in their ability to understand complex concepts, to adapt effectively to the environment, to learn from experience, how to reason, and to overcome obstacles using thinking. Learning experts believe that learning occurs in different ways in people and in most learning situations, people use their desired learning style. The similarity of users and the similarity of learning methods in different people, causes the incompatibility of the body of schools with the individual characteristics of students and different ways of learning in them. Student’s individual characteristics and learning styles highly depend on their intelligence. According to Gardner’s multiple intelligence theory, intelligence in individuals has different aspects and types. Each of these intelligences can be strengthened by acquiring skills in doing some activities. The present study seeks to find spatial qualities that increase students’ inclination to do these activities in each space. Understanding these qualities and applying them in school spaces can increase the likelihood of occurrence of intelligencerelated activities and consequently increase the likelihood of developing these intelligences in students. Therefore, in this research, field studies have been conducted to identify the physical characteristics and qualities of spaces which lead to more correspondence between spaces and intelligencenurturing activities. Methods: The statistical population of this study was elementary school students in Mashhad. 172 students were selected as a sample population, using a clustered random sampling method. They were asked to identify and describe the qualities of their desired space pictures for doing the abovementioned activities among 6 provided images. The qualities were coded and classified according to the importance and frequency of repetition in SPSS software. Findings: Qualities derived using the qualitative research strategy and the indepth interview technique, after evaluations and analyses, have turned to guidelines for designing elementary schools. The purpose of these guidelines is to increase the desirability of school spaces for occurring activities that develop each intelligence in students. Conclusion: Some qualities have been proposed only to improve the conditions under which a particular activity group occurs in a particular space and have not been repeated in other spaces and activity groups. Therefore, these qualities, from the students’ point of view, merely facilitate the occurrence of that group of activities in the relevant space. On the other hand, some qualities for a single space are repeated in different activity categories. This means that activities appropriate to that space all need those qualities in order to be realized in the desired way. In other words, the space inherently needs those qualities. For example, shading on a learning terrace tends to involve all related activities. Another part of the qualities, such as the size and pleasantness of the space, are repeated in most spaces and activity categories. Students’ frequent attention to these qualities, in different spaces as well as in different activity categories, can have several reasons   ===================================================================================== COPYRIGHTS  ©2019 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.  =====================================================================================