تبیین جایگاه و نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرآیند یاددهی– یادگیری مبتنی بر سنتز پژوهی در شواهد پژوهشی معاصر

پیشینه و اهداف: ورود فاوا در آموزش، سبک‌های سنتی را کاملاً متحول کرده و نظریات یادگیری را به چالش کشیده است. دستاوردهای چنین حضوری به کلاس‌های مجازی، دانشگاه هوشمند، دانشگاه مجازی و بطورکلی یادگیری الکترونیکی منجر شده است. در حقیقت ارتباطات در دنیای آموزش، مبنایی برای تمامی تعاملات میان اساتید/معلمان و فراگیران و میان موسسات آموزشی و دولتی و در میان سایر دستگاه ها مبدل گردیده است.  استفاده از فاوا در جهان امروز منجر به تغییرات اساسی و عمده‌ای در آموزش و یادگیری شده است: ارائه فراوان اطلاعات، تصور دانشجویان از جهان را دگرگون می‌سازد؛ توزیع وسیع و دسترسی آسان به اطلاعات، رابطه بین استادان و دانشجویان را تغییر داده است؛ انعطاف‌پذیری، ابعاد فضا و زمان حیات آموزشی بشر را دگرگون می‌سازد. تمام این تغییرات گواه این امر هستند که فاوابه تدریج به عنصر ضروری برای اصلاحات آموزشی و نوآوری‌های جامعه کنونی بدل شده است و نظام آموزش ما را به عصر آموزش الکترونیکی نزدیک می کند.  فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) بر تدریس، یادگیری و پژوهش های مربوطه تاثیرگذار بوده است. هدف پژوهش حاضر، مطالعه نظام‌مند و ارائه ترکیبی از پژوهش‌های صورت گرفته در زمینه نقش فاوا در فرآیند یاددهی– یادگیری بود. روش پژوهش، کیفی و به شیوه سنتزپژوهی انجام شد. روش ها: منابع پژوهشی مرتبط از سال 2000 تا 2016 با روشی نظام‌مند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته‌بندی شدند؛ در غربالگری ریز 29 پژوهش مرتبط انتخاب، سپس سنتزی از یافته های آنان ارائه شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که می‌توان از دو روند در رابطه فاوا و یاددهی و یادگیری سخن گفت: الف) روند تسهیل‌کنندگی؛ ب) روند جریان‌سازی. در عین حال که این دو روند در مواردی با یکدیگر همپوشانی دارند و کشیدن مرز مشخصی میان آنها مشکل می‌نماید اما می‌توان این دو روند را از هم جدا نموده و به بررسی ابعاد، خصوصیات و تاثیرات آن ها بر فرآیند یاددهییادگیری پرداخت. بر این اساس، تاثیرات روند تسهیل‌کنندگی فاوا بر یاددهییادگیری در کوتاه مدت مشخص می شود؛ اغلب بصورت سخت‌افزاری، ظاهر مولفه‌های یاددهییادگیری را تغییر می‌دهد. روند جریان‌سازی، دربرگیرنده تغییراتی است که در سطحی عمیق‌تر و با پیچیدگی بیشتر، کیفیت و چگونگی یاددهییادگیری را تغییر می دهد. این تغییرات را می توان به نوعی نتایج بلندمدت روند تسهیل کننده دانست که به صورت نرم افزاری نمود پیدا می کند. در حقیقت کاربرد ابزارهای فناوری در کوتاه مدت شکل آموزش را تغییر داده اما پیامدهای آن در بلندمدت و در ارتباط با دیگر عوامل تاثیرگذار، منجر به بوجود آمدن رویکردها و جریان های جدیدی در آموزش شده و روند کلی آموزش را دچار تحولات اساسی نموده است. نتیجه‌گیری: نتیجه به دست آمده در این پژوهش حاکی از آن است که روند جریان ساز فاوا با ده مولفه ی 1) سازنده گرا بودن ماهیت فاوا؛ 2) ارتباط فاوا با شخصی سازی فرآیند یاددهی و یادگیری؛ 3) فاوا در خدمت پرورش هوش های چندگانه؛ 4) ارتباط فاوا و اثر انگیزشی یادگیری؛ 5) ارتباط فاوا با یادگیری شاگردمحور؛ 6) بهبود و ارتقای مهارت های تفکر؛ 7) ارتباط فاوا با ارزشیابی از یادگیری؛ 8) تاکید بر خودآموزی؛ 9) شکل دهی یادگیری عمیق، سریع و پایدار؛ و 10) تغییر نقش معلم؛ قابل تعریف است.

Explaining the Situation and the Role of Information and Communication Technology in the teachingLearning Process Based on the Research Synthesis of Contemporary Studies

Background and Objective:The introduction of ICT in education has revolutionized traditional styles and challenged learning theories. The achievements of such a presence have led to virtual classrooms, smart universities, virtual universities and elearning in general. In fact, communication in the world of education has become the basis for all interactions between professors / learners and learners and between educational and governmental institutions and among other institutions. The use of ICT in today’s world has led to major changes in teaching and learning: the abundance of information changes students’ perceptions of the world; wide distribution and easy access to information have changed the relationship between faculty and students; flexibility transforms the dimensions of space and time of human educational life. All of these changes are evidence that ICT has gradually become an essential element of educational reform and innovation in today’s society, bringing our education system closer to the age of elearning. The education has been influenced by Information and Communication Technology (ICT) and these technologies have influenced teaching, learning and related researches. The purpose of this research was to provide a systematic study and to present a combination of studies in the field of the situation and the role of information and communication technology in the teachinglearning process. Methods: The method was qualitative and was carried out in the form of research synthesis. Relevant research resources were selected, categorized and analyzed from year 2000 to 2016 in a systematic manner; then, in a tiny screening stage, 29 researches that have intended criteria were selected. Then, a synthesis of their findings was presented in accordance with the principles of composition, rethinking and rearrangement of data. Findings:: The findings showed that there are two trends between ICT and the teaching and learning processes: a) Facilitating trend; b) Stream making trend. While these two trends overlap in some cases and it is difficult to draw a clear border between them, they have features which they could be separated from each other and their aspects, features and impacts on teaching–learning processes could be studied. Accordingly, the effects of Facilitating trend on the teachinglearning process be revealed in the short term; these effects are often displayed in hardware and affect the appearance of the components of the teaching learning process. The stream making trend of ICT in the teachinglearning process involves changes that affect the quality and condition of teachinglearning processes at a deeper and more complex level. These changes can be considered as some form of longterm results of the Facilitating trend which can be appears as software. In fact, the use of technology tools in the short term has changed the form of education, but its consequences in the longterm and in conjunction with other influential factors have led to the emergence of new approaches and trends in education and the general trend of education has undergone fundamental changes. Conclusion: The result obtained in this study indicates that the flowmaking process of ICT is definable with ten components: 1) the constructive nature of ICT; 2) the relationship between ICT and personalization of the teaching and learning process; 3) ICT in the service of cultivating multiple intelligences; 4) The relationship between ICT and the motivational effect of learning; 5) The relationship between ICT and studentcentered learning; 6) Improving and enhancing thinking skills; 7) The relationship between ICT and evaluation of learning; 8) Emphasis on selflearning; 9) Shaping deep, fast and sustainable learning; and 10) changing the role of the teacher.   ===================================================================================== COPYRIGHTS  ©2019 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.  =====================================================================================