بررسی نقش شیوه آموزش دانشجویان بر ارتقا میزان خلاقیت آنها (نمونه موردی، دانشجویان درس درک و بیان محیط در رشته مهندسی معماری)

پیشینه و اهداف: خلاقیت از ویژگی های اساسی و سازنده انسان به شمار می آید که در رشد و تکامل فرد و تمدن بشری، نقش موثری داشته و زیربنای اختراع ها و دستاوردهای علمی و هنری است.  بخشی از خلاقیت افراد از طریق آموزش هایی که در طول دوران مختلف زندگیشان دریافت می کنند، حاصل می آید. این موضوع به ویژه در حرفه های مرتبط با طراحی به ویژه معماری و طراحی محیط که مسئله خلاقیت در آنها از اهمیت خاصی برخوردار است، نمود بیشتری دارد.  خلاقیت، حلقه‌ی گمشده‌‌ی آموزش‌‏های معاصر در رشته معماری است. این موضوع  در دروس عملی  با رویکرد خلق اثری بدیع بیشتر است. با این حال به نظر می رسد که نحوه آموزش در این گونه دروس، می تواند به رشد خلاقیت آنها کمک شایانی کند. روش ها: با این هدف در این پژوهش دو شیوه آموزش معماری مبتنی بر استاد و دانشجو مدل های پایه در نظر گرفته شد. تاثیر آن بر درس درک و بیان محیط در طی ترم، با مقایسه میزان خلاقیت دانشجویان پس از اتمام ترم بررسی شد. بدین منظور تعداد 80 دانشجو ترم اول معماری دانشگاه آزاد تهران غرب به عنوان جامعه آماری انتخاب شده و با استقرار آنها در دو آتلیه (هر آتلیه شامل 40 دانشجو)، با دو شیوه استاد محور و دانشجو محور در طول یک ترم به تدریس درک و بیان محیط برای آنها پرداخته شد. در انتهای ترم با برگذاری آزمون تورنس، به سنجش میزان خلاقیت آنها پرداخته و آزمون های آنوا و f برای سنجش میزان معناداری نتایج بهره گرفته شد. یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که بین دو شیوه‌ی «استاد محور» و «دانشجو محور»، شیوه‏ی دانشجو محور در ارتقاء سطح خلاقیت دانشجویان درس درک و بیان محیط موفق‌تر بود. نتیجه گیری: طبق پژوهش انجام گرفته در این مقاله، در شیوه آموزشی بر پایه دانشجو محور، از آنجایی که کلاس درس به این شیوه بر طبق مشارکت فعال دانشجویان استوار است، استاد از گروهی به گروه دیگر سر می زند و با انجام بحث و گفتگو کلاس را مدیریت می‌کند و به دانشجویان فرصت می دهد مسئولیت بیشتری در مورد یادگیری خود به عهده بگیرند. در موارد دیگر، به بچه ‏‏ها فرصت می دهد تا سبک تدریس را معین کنند و با فعالیت خود کلاس را جهت دهند. سیمای کلاس در طول ترم تغییر می‌کند و بچه ‏‏ها چیز‏‏هایی می‌سازند و از دیگران می خواهند تا در تکمیل آن با آنان همکاری کنند. بدین ترتیب وظایف دستورالعملی نیست، بلکه ایجاد می شود. شیوه ‏‏های ارزشیابی نیز در اینگونه کلاس‏‏ها مختلف است. در این کلاس ‏‏ها به ارزشیابی مستمر توجه خاص می شود از آنجا که در کلاس درس دانش آموزان با هم مقایسه نمی شوند، بلکه هر دانش آموز با خودش مقایسه می شود، نمی توان از شکل‏‏های سنتی ارزشیابی استفاده کرد. از این رو ارزشیابی با رویکرد حل مسئله، تهیه چک لیست مهارت‏‏ها و نگرش‏‏‏ها، ارزشیابی با توجه به پرونده ی عملکردی دانشجویان و ارزشیابی با تکیه بر بیان شفاهی و ... راه‏‏‏های مختلف ارزشیابی مستمر تکوینی و پایانی است. در این شیوه تدریس دانشجو آزادانه تصویرذهنی خود را بیان می کند و خود به جستجو می پردازد تا اینکه به کشف و درک درستی برسد.

Investigating the role of student’s teaching method on promoting their creativityCase studies: students of Understanding and expressing the environment course in the field of architecture1

Background and Objective: Creativity is one of the basic and constructive features of human beings, that has an effective role in the growth and development of the individual and human civilization, and it is the basis of scientific and artistic inventions and achievements. Part of a person’s creativity comes from the instruction they receive throughout their lives. This is especially projected in designrelated professions, especially architecture and environmental design, in which the issue of creativity is of particular importance. Creativity is the missing link of contemporary tutorials in architecture. This topic in practical lessons, with an approach to creating an exquisite work, is more. Nevertheless, it seems the method of teaching in such courses could help them to grow their creativity. Methods: Two methods of teaching architecture based on teacher and studentcetered were considered as the base models. The impact on understanding and expressing the environment (UAEE) during one semester by comparing student creativity was examined. For this purpose, 80 sophomores of Islamic Azad University, Tehran West Branch, were Selected as the sample of research and they were deployed in two studios (each studio containing 40 students), and were instructed by two methods teachercentered’ and studentcentered” during one semester. At the end of the semester, with the Torrance test, their creativity was assessed and ANOVA and F tests were used to measure the significance of the results. Findings: The results indicated the studentcentered approach to raise the students’ creativity was the most successful way of UAEE through both methods. Conclusion: According to the results, in the studentcentered teaching method, since the classroom is based on the active participation of students, the teacher goes from one group to another and manages the class by discussion and gives students the opportunity to take more responsibility for their own learning. In other cases, the students are given the opportunity to determine the style of teaching and to direct the class with their activities. The appearance of the class changes throughout the semester, and the students do things and ask others to help them complete that. Thus, the tasks are not instructed, but are created. Evaluation methods are also different in such classes. In these classes, special attention is paid to formative assessment, because in the classroom, students are not compared with each other, but each student is compared with themselves. Traditional forms of evaluation cannot be used. Therefore, evaluation with problem solving approach, preparation of checklist of skills and attitudes, evaluation according to the portfolios, evaluation based on oral expression and ... are different ways of formative evaluation. In this way of teaching, the student is free to express his / her mental image and search until he / she discovers and understands correctly.   ===================================================================================== COPYRIGHTS  ©2019 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.  =====================================================================================