ماهیت و منطق برنامه درسی رباتیک تربیتی در دوره ابتدایی

پیشینه و اهداف: همزمان با تغییرات گسترده در اجتماع، استفاده از فناوری نیز گسترش یافته است. برای آماده‌سازی و مقابله موثر دانش‌آموزان با تحولات قرن حاضر، نیازمند طراحی و تدوین برنامه‌های درسی ویژه هستیم. رباتیک تربیتی، فناوری آموزشی پیشرفته‌ای است که مستلزم توجه ویژه است. در دهه گذشته، رباتیک تربیتی به‌مثابه یک ابزار ارزشمند در راستای شکوفاسازی و پرورش مهارت‌های شناختی/ اجتماعی دانش‌آموزان و در پشتیبانی از یادگیری موضوعات علوم، ریاضیات، زبان و فناوری توجه و علاقه پژوهشگران و معلمان را جلب کرده است. دلایل مهم متعددی برای در معرض قرار دادن دانش‌آموزان خردسال با رباتیک وجود دارد. چون دنیای ما به‌طور فزاینده‌ای فناورانه می‌شود، بنابراین دانش‌آموزان نیاز به تجارب سال‌های اولیه دارند تا آن‌ها در مورد فناوری احساس راحتی نموده و در مورد آن آگاه شوند. علاوه‌بر‌این، گنجاندن رباتیک در برنامه درسی مدارس به آماده شدن دانش‌آموزان برای ورود به بازار کار به‌منزله سواد فناورانه کمک خواهد کرد. رباتیک به علت ماهیت میان‌رشته‌ای که نیاز به تخصص در طیف وسیعی از حوزه‌ها از ریاضیات تا زیبایی‌شناسی دارد، یک رویکرد جذاب به تربیت فناوری محسوب می‌شود. این امر می‌تواند موجب جلب علاقه و درگیر ساختن دانش‌آموزانی شود که در دروس سنتی موفقیت کسب نکردند. هدف این نوشتار، تبیین جهت‌گیری فلسفی و مبانی رباتیک تربیتی در دوره ابتدایی است تا سیاست‌گذاران، مهندسان و برنامه ریزان بر اساس آن، الگوهای درسی را برای اجرا تدوین کنند. روش ها‌: در این پژوهش، رباتیک تربیتی با استفاده از روش سنتزپژوهی مورد تحلیل و ترکیب قرار گرفت. اسناد و پژوهش‌های معتبر چهار دهه اخیر با استفاده از فن نمونه‌گیری هدفمند از نوع ملاک‌محور انتخاب شده و مورد واکاوی و دسته‌بندی قرار گرفت. یافته‌ها: یافته‌های سنتز حاکی از آن است که رباتیک در مدارس به دو صورت عمل می‌کند: الف) به‌منزله یک موضوع درسی مستقل؛ ب) یا به‌منزله یک توانمندساز آموزشی که در خدمت سایر موضوعات درسی است. توجیه منطقی رباتیک تربیتی، مبتنی بر نظریات سازنده‌گرایی شامل مبانی سه‌گانه معرفت‌شناختی (معرفت شخصی و چندرشته‌ای)، روان‌شناختی (توجه به انگیزش، خلاقیت و ...) و جامعه‌شناختی (تعامل، آینده‌نگری و ...) است. نتیجه گیری: یک برنامه‌ریز برای طراحی برنامه درسی ابتدا لازم است به ماهیت موضوع یا دانش موردنظر توجه نموده سپس بر اساس جهت‌گیری‌های برنامه درسی نسبت به تدوین برنامه اقدام نماید. چون موضوع، تربیت رباتیک در دوره ابتدایی است؛ لذا برنامه‌ریز به ماهیت آن بایستی توجه کند. یافته‌های این سنتز نشان داد که رباتیک می‌تواند در مدارس در تمام سطوح به‌عنوان یک موضوع درسی مستقل و یا به‌عنوان یک توانمندساز آموزشی در خدمت سایر موضوعات درسی عمل کند. پس لازم است میان مفاهیم تربیت رباتیک و رباتیک تربیتی تفاوت قائل شد. در تربیت رباتیک موضوع تربیت ربات است؛ درصورتی‌که در رباتیک تربیتی، ربات به‌عنوان روش، ابزار یا فنی در نظر گرفته می‌شود که از آن برای تدریس سایر موضوعات استفاده می‌شود.

The nature and rationale of the robotic curriculum in elementary school

Background and Objective:As widespread changes have occurred in the community, the use of technology has also expanded. To effectively prepare for and cope with evolving of this century we need to design and develop special curricula. Educational robotics is an advanced technology that requires special attention. In the past few decades, robotics has attracted the attention of researchers and teachers as a valuable tool in developing cognitive / social skills of students and in supporting the learning of subjects in science, mathematics, language, and technology. There are several important reasons why young students should be exposed to robotics. As our world becomes more and more technologically advanced, students need to early experience so that to feel comfortable with and be aware of technology. In addition, the inclusion of robotics in the school curriculum will help prepare students to enter the job market with technological literacy. Robotics is an attractive approach to technology training due to its interdisciplinary nature, which requires expertise in a wide range of fields from mathematics to aesthetics. This can attract the interest and engagement of students who have not been successful in traditional subject matters. The purpose of this paper is to explain the philosophical orientation and educational robotics foundations at the primary school level so that policymakers, engineers and curriculum developers can formulate curriculum models for implementation. Methods: In this research, educational robotics was analyzed and synthesized using the synthesis research method. Valid documents and research from the last four decades have been selected and categorized using a criterionbased purposive sampling technique. Findings: Synthesis findings indicate that robotics in schools work in two ways as an independent subject and as an educational enabler serving other topics. Logical justification of it is based on constructivist, including epistemological (personal and multidisciplinary), psychological (attention to motivation, creativity and etc.) and sociological foundations (interaction, predictability and etc.). Conclusion: In order to design a curriculum, a planner must first pay attention to the nature of the subject or knowledge and then proceed to develop a plan based on the orientations of the curriculum. Because the subject is robotics training in elementary school, the planner must pay attention to its nature first. The findings of this synthesis showed that robotics can serve in schools at all levels as an independent subject or as an educational enabler in the service of other subjects. Therefore, it is necessary to differentiate between the concepts of robotic training and training robotics. In robotics training, the subject is robot training; but in educational robotics, the robot is considered as a method, tool or technique that is used to teach other subjects.   ===================================================================================== COPYRIGHTS  ©2019 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.  =====================================================================================