آسیب‌شناسی گسترش شاخه‌های فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش در شهرستان تبریز

پیشینه و اهداف: آموزش‌های فنی وحرفه‌ای نقش مهمی در تشکیل سرمایه انسانی ، ازطریق تربیت نیروهای ماهر مورد نیاز بازار کار در کشورهای مختلف جهان ایفا می کنند. این آموزشها در کشورهای در حال توسعه نه تنها عهده دار تربیت نیروی کار مورد نیاز بخش‌های مختلف اقتصاد این کشورها می باشند، بلکه ازطریق بستر‌سازی خوداشتغالی، به حل مشکل بیکاری نیز کمک می نمایند. این آموزش‌ها همچنین از مزیت بازدهی درکوتاه مدت و یا میان مدت برخوردار می باشند، به همین دلیل کشورهای جهان توجه روزافزونی را به آموزش‌های فنی وحرفه‌ای مبذول داشته اند. با توجه ‌‌به نقش‌ گسترش شاخه‌های فنی‌وحرفه‌ای ‌و کاردانش در رونق تولید، اشتغال‌زایی و کاهش بیکاری، بررسی عوامل موثر در این حوزه اهمیت  فراوان دارد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی آسیب‌های گسترش شاخه های –فنی‌و‌حرفه ای و کاردانش در آموزش و پرور شهر تبریز بوده است، تا با شناسایی آسیب‌های موجود، در تصمیم سازی های آینده در خصوص شاخه های فوق به صورت علمی و کارشناسی شده اقدام گردد. روش‌ها‌: تحقیق با روش تلفیقی انجام شد. هنرآموزان شاغل در آموزش و پرورش تبریز که تعداد آنها 1028 نفر بود، جامعه تحقیق کیفی و هنرجویان هنرستان‌‌های تبریز، به‌عنوان جامعه پژوهش کمی انتخاب شدند که تعداد آنها 14464 نفر بودند. با20 نفر  از خبرگان که از طریق نمونه گیری گلوله برفی معرفی می شدند، در بخش کیفی، مصاحبه شد. نمونه هنرجویان براساس فرمول کوکران370 نفر بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌‌ای هدفمند سهمیه‌ای انتخاب شدند که هر هنرستان فنی و حرفه ای و کاردانش، با توجه به تعداد و متناسب با آن در نمونه گیری نقش داشت. داده‌های کمی با روش آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، درصد) و آمار استنباطی (آزمون ضریب همبستگی پیرسون) و با استفاده از نرم‌‌افزار  spssتجزیه وتحلیل شدند. ابزار پژوهش، یک پرسشنامه 17 سوالی محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن از طریق نظرسنجی از اساتید مرتبط، تایید شد و پایایی آن با آلفای کرونباخ 0.82محاسبه گردید. یافته ها: پس از بررسی مصاحبه های گروه خبره، شش مولفه اصلی به عنوان محل بررسی آسیب‌های کلی شاخه ها  در نظر گرفته شد. که عبارت بودند از 1 حوزه برنامه ریزی درسی و محتوا شامل (روش‌های تدریس، اهداف آموزشی ، سیستم ارزشیابی، کتب درسی) 2 حوزه مدیریت شامل (احتمال جذب در بازار کار، ایجاد انگیزش و علاقمندی نسبت به تحصیل در شاخه های مذکور، ارزیابی نیروها، ارتباط با صنعت، وجود اسناد بالا دستی موثر، عدم تمرکزگرایی) 3 حوزه نگرشی و فرهنگی شامل (دیدگاه رسانه‌ها، گروه دوستان و خانوادها)، 4 تجهیزات و منابع شامل (وجود امکانات کارگاهی، ایمنی و ورزشی)، بودجه مالی شامل (پاسخگویی به نیازهای مخاطبان و میزان به روز رسانی تجهیزات)، تربیت معلم و نیروی انسانی شامل (ارتباط آموزش‌ها با زندگی واقعی، تناسب آموزش‌ها و کفایت آزمون‌ها). نتیجه گیری:در بخش تجهیزات کارگاهی، آسیب اساسی از نظر مخاطبان، مربوط به کمبود تجهیزات ایمنی با ‌‌ضریب‌ همبستگی‌ پیرسون (0.683%) بوده است. از لحاظ برنامه درسی و محتوا، به دلیل عدم استفاده از پتانسیل بومی در کتابهای درسی در شاخه های فنی و حرفه ای و کاردانش، پاسخگویی به نیاز مخاطبان، مطلوب نبوده (23.7%)، در حوزه آموزش و بهسازی نیروی انسانی، عدم ارتباط آموزش ها با زندگی واقعی (3.1%) و در بعد فرهنگی، نگرش نامناسب گروه دوستان (21.1%) و در درجه بعد ، نگرش منفی والدین و عدم تولید و پخش برنامه های ویژه تلویزیونی به عنوان آسیب شناخته شدند. از نظر امکانات مالی و تجهیزات ، بنا به اظهار مخاطبان، میزان، پاسخگویی بودجه تخصیصی برای تامین نیازهای کارگاه‌های فنی و حرفه ای بسیار پایین بوده است (25%). همچنین، نتایج ضریب همبستگی پیرسون در جامعه هنرجویان نشان داد، حدود 90% از آسیب‌های این شاخه‌ها به روش‌های مدیریتی مربوط بوده است، که براین اساس می بایست طراحی سازوکارهای مناسب در گزینش مدیران هنرستان ها با توجه به تخصص کارآمد در این حوزه و آموزش و بهسازی این قشر از اولویت های آموزش و پرورش باشد.

Pathology of the development of technical and vocational branches in Tabriz

Background and Objectives: Technical and vocational training play an important role in the formation of human capital with Preparation of skilled workers in the market work needs of the world. These trainings in the developing countries are not only responsible for training the workforce but also help solve the problem of unemployment by preparing the ground for selfemployment. These trainings also have the advantage of shortterm or mediumterm efficiency, which is the reason that countries are paying more attention to technical and vocational training. Considering the role of expansion of technical, professional and vocational branches in production boom, job creation, and reduction of unemployment, it is very important to study the factors influencing this field. The aim of the study was investigating the injuries of spread technical and vocational branches in the education system of the Tabriz city, In order to identify the existing damages, future decisions should be made scientifically and expertly. Methods: The research was done using a mixed method. The teachers of vocational schools in Tabriz (n=1028) was selected as the population of quantitative research and Students of this branches were selected as the research community (n=14464). Twenty of the experts were interviewed in the qualitative section. The sample of students based on the Cochran’s   formula (373) who were selected using a targeted sampling method. Quantitative data were analyzed by descriptive statistics and inferential statistics  by using SPSS software. The research instrument was a researcher made questionnaire with 17 questions which was confirmed‌its validity by faculty members positively and its reliability was calculated with Cronbach’s alpha (0/82). Findings: After reviewing the interviews of the expert group, the six main components were considered as the location of all branches damages, which include1Curriculum  (Teaching Methods, Educational, Evaluation System, Textbooks)2Management (Attraction  In the job market, motivation interest  relative to Education in this branches, force evaluation, communication with industry, existence of effective upstream documents, decentralization) 3cultural field (media, group of friends and family perspective) 4 Equipment and resources ( Existence of workshop facilities, safety) 5 financial budget (attention to the needs of the audiences and the amount of equipment upgrades) 6teacher training (relationship between training and real life, Proportion  of training and adequacy of tests( Conclusion: In the equipment field, According to Pearson correlation coefficient (0/683%), from the audience’s point of view fundamental damage, related to the lack of safety equipment. In terms of curriculum and content, Response To needs of the audiences,  was  Undesirable (23/7%).in the field of education  Improvement of human resources, lack of connection between trainings and real life (3/1%) and in the cultural dimension, inappropriate attitude of groups of friends and parents (21/1%) were recognized as damage. In terms of financial resources. In terms of facilities, finances and equipment, the amount of budget allocated to meet the needs of technical workshops has been very low (25%). the results of Pearson correlation coefficient in the student population showed that about (90%) of the damages of these branches depend on the management methods., Therefore, it is necessary to train and improve the directors of vocational schools and to design appropriate mechanisms in their selection according to their expertise and efficiency in this field. ===================================================================================== COPYRIGHTS©2021 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers. =====================================================================================