شناسایی و رتبه‌بندی موانع اثربخشی آموزش الکترونیکی کارکنان (مطالعه موردی دانشگاه علوم پزشکی کردستان)

پیشینه و اهداف:سازمان‌ها از دیرباز تاکنون برای نائل آمدن به اهداف آموزش ضمن خدمت خود از روش‌های آموزشی گوناگونی همانند ارائه حضوری و سخنرانی، بحث گروهی، بازدید میدانی یا گردش علمی و مطالعه موردی بهره برده‌اند. ازجمله بدیع‌ترین روش‌های آموزشی، آموزش مجازی یا آموزش الکترونیکی است. با توجه به اهمیت ویژه آموزش ضمن خدمت کارکنان از یک‌سو و پیشرفت‌های تکنولوژی از سوی دیگر لزوم بهره‌گیری از این فنّاوری‌ها در بحث آموزش‌های سازمانی بیش‌ازپیش احساس می‌شود. با وجود مزایای این حوزه سازمان‌ها نباید بدون اطلاعات و تحلیل کافی و به‌صِرف همسو شدن با تغییرات و پیشرفت‌ها اقدام به استفاده نسنجیده و غیر اثربخش از مواهب فناوری نمایند بلکه به‌جاست که موانع پیش رو در این زمینه را مورد ارزیابی و تحلیل قرار دهند در این راستا پژوهش حاضر باهدف مطالعه آموزش مجازی ضمن خدمت کارکنان و شناسایی موانع اثربخشی آن انجام‌گرفته است لذا پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی و ازنظر هدف، کاربردی است. روش‌ها‌: جامعه آماری پژوهش متشکل از مدیران، اساتید دانشگاهی و متخصصین در حوزه‌های مورد مطالعه پژوهش بودند که در میان آنها تعداد 29 نفر با استفاده از روش قضاوتی انتخاب شدند. برای پاسخگویی به سوالات پژوهش ابتدا با استفاده از مطالعه کتابخانه‌ای و روش مصاحبه، به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته شد در بخش کیفی داده‌های به‌دست‌آمده از مصاحبه با استفاده از تحلیل محتوا مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت؛ بدین‌صورت که تعداد واژه‌ها، الفاظ و اصطلاحات به‌کار رفته در جمله‌ها و میزان تکرارشان شمارش و بررسی گردید تا الگوهای موجود در گفته‌ها کشف و  موانع به‌صورت عبارات کوتاه استخراج  شود. سپس جهت تایید و اتفاق‌نظر کارشناسان بر موانع شناسایی‌شده از روش دلفی استفاده گردید. در طی سه مرحله استفاده از روش دلفی نهایتاً به 25 عامل (مانع) در قالب شش مانع اصلی دسته بندی شد. پس‌ از اینکه در مرحله سوم اتفاق ‌نظر نهایی از طریق معیار ضریب کندال به میزان 78% محرز گردید، با استفاده از آزمون فریدمن عوامل رتبه‌بندی شدند. یافته‌ها: در مجموع 32 عامل به عنوان موانع آموزش الکترونیکی، شناسایی و رتبه بندی شدند که بر اساس این رتبه‌بندی موانع مرتبط با فراگیر در رتبه نخست و عوامل زیرساختی،  موانع عمومی، محتوای آموزشی، عوامل مرتبط با مدرس و عوامل سازمانی به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. هرکدام از این پنج عامل اصلی خود دارای زیرعامل های فرعی دیگری بودند که به تفکیک هرکدام از این زیر عامل‌ها هم با استفاده از آزمون فریدمن رتبه‌بندی شدند.  به عنوان نمونه در بخش موانع مرتبط با فراگیران: مقاومت فراگیر در برابر تغییر در رتبه اول، دانش و مهارت محدود فراگیران در حوزه فناوری اطلاعات در رتبه دوم، عدم باور فراگیران به آموزش در فضای مجازی در رتبه سوم و نهایتاً دسترسی محدود فراگیران به ابزارهای فناوری اطلاعات در رتبه چهارم قرار گرفت. نتیجه‌گیری: با توجه به موانع به دست آمده در این پژوهش و همچنین تعیین میزان اهمیت هر کدام به نظر می رسد که در زمینه اقداماتی که در راستای اثربخشی آموزش های مجازی ضمن خدمت صورت می گیرد از جمله تخصیص هزینه، نیرو و ...  در درجه اول بر روی عوامل فراگیران و سپس بر اساس درجه اهمیت بر روی سایر عواملی که در پژوهش رتبه بندی شده است متمرکز شود.

Identifying and ranking the barriers to the effectiveness of E-learning In-Service Training (case study Kurdistan University of medical sciences)

Background and Objectives: Organizations have used a variety of educational methods to achieve their goals in terms of inservice training of their employees: such as presentations and lectures, group discussions, field visits, or field trips and case studies and so on. Virtual training or elearning is one of the newest and most innovative training methods that organizations use to train their employees. Due to the special importance of inservice training of employees on one side and the advancements in technology on the other side, the need to use these technologies in the field of organizational training is called for more than ever. But, besides all these factors, organizations should not use unscrupulous and ineffective uses of technology without adequate analysis. but It is also logical to have a deep and accurate understanding of elearning, in other words evaluate and analyze the barriers ahead. In this regard, the present research aims to study the Virtual InService Training of employees and identify barriers to its effectiveness (case study, Kurdistan University of medical sciences). The research is a descriptive survey and in terms of purpose, it’s an applied research Materials and Methods: statistical society consisting of managers, academic professors and specialists in the field of the study. 29 people were selected through deliberate and snowball sampling among the statistical society. In order to answer the research questions, Initially, using library study and interview method, data collection was done which resulted in identifying 32 factors. In the qualitative section, the data obtained from the interview were analyzed using content analysis; In this way, the number of words, and terms used in the sentences and the amount of their repetition were counted and checked so that the patterns in the statements were discovered and the obstacles were extracted in the form of short phrases. The Delphi method was then used to confirm the consensus of experts on identified barriers. During the three stages of the Delphi method finally classified 25 factors (barriers) in the form of six main barriers. After concluding the final consensus with the Kendall coefficient of 78%, the factors were ranked using Friedman test. each of the subfactors was also ranked. Findings: all in all, 32 factors were identified and ranked as barriers to elearning and InService Training: factors related to the learner were ranked first, infrastructure factors, general factors, educational content, factors related to the teacher and organizational factors were ranked afterwards. Each of the main barriers had other subfactors which were also evaluated and ranked with the Friedman test. For example, in the section on barriers related to learners: learner resistance to change was ranked first, limited knowledge and skills of learners on information technology was ranked second, lack of trust in cyberspace learning was ranked third and learners limitations in accessing Information technology instruments was ranked forth Conclusion:  Considering the identified obstacles and also determining the importance of each of them, Measures (such as cost allocation so on) taken to ensure the effectiveness of inservice virtual training are suggested to focus primarily on learners and then on other factors based on the degree of  its importance.   ===================================================================================== COPYRIGHTS  ©2020 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.  =====================================================================================