نقش تفکر ریاضی در ارتقای توانایی دانشجویان معماری در جنبه‌های منطقی طراحی

پیشینه و اهداف: آموزش طراحی معماری امری چالش برانگیز است که وابسته به متغیرهای متعددی می باشد. از آنجا که شکل گیری شخصیت یک طراح و فراگیری مهارت های طراحی وابسته به این مقوله است، از حساسیت زیادی برخوردار می باشد. نقش دانش ریاضی و کاربرد ابعاد مختلف آن در طراحی معماری در طول تاریخ غیر‌قابل‌ انکار است. در دهه‌های اخیر شاهد افزایش تعامل بین ریاضی و معماری در جهان بوده ایم؛ درحالی‌که ریاضی در آموزش معماری در ایران همچنان در قالب دروس مقدماتی به شیوه سخنرانی تدریس می‌شود. یکی از دغدغه‌های مهم در یادگیری طراحی معماری بهره‌گیری از دروس مقدماتی است. روش‌ها‌: با توجه به ضرورت بازبینی جایگاه دانش ریاضی در آموزش طراحی معماری و در راستای توسعه راهکارهای به‌ کارگیری تفکر ریاضی در فرایند منطقی طراحی، تحقیق حاضر با بهره‌‌گیری از الگوی پیشنهادی لاوسون و با استفاده از روش تحقیق شبه‌آزمایشی اقدام به آزمون مدل آموزشی در محیطی متشکل از دو گروه آزمون و گواه در دروس مقدمات طراحی 1و2 نموده است. آزمودنی‌های تحقیق پنجاه‌و‌دو نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه آزاد واحد ارومیه هستند. دانشجویان با بهره‌گیری از جنبه‌های جبری، حساب، هندسی و نمادین در ریاضی به ارائه راهکارهای منطقی برای مساله‌های طراحی پرداختند و توانایی طراحی آزمودنی‌ها توسط روش سنجش عملکردی بر اساس ملاک‌های داوری سنجیده شد. پژوهشگران معیارهای سنجش را در دو زمینه ریاضی و طراحی معماری در نظر گرفتند. در زمینه طراحی معماری معیارها کیفیت ایده طراحی ، سازماندهی فضایی، عملکردی، ترکیب بندی صوری ، کیفیت ارائه ، خلاقیت و نمره کلی تعیین شدند. یافته ها: نمرات نهایی چهار پروژه تحقیق اجرا شده در دو کارگاه به ترتیب 62.57، 66.29، 71.37 و 75.31 و در ریاضیات64.99، 69.27، 71.72 و 74.90 می‌باشد. همبستگی بین طراحی و نمرات ریاضی به طور مستقل در پروژه 1 کارگاه 1 (0.59=ƿ)و پروژه 2 کارگاه 2(0.604 =ƿ) دیده شد که ترکیب قوی جنبه های طراحی و ریاضی را در این پروژه ها نشان می دهد. در پروژه 2 کارگاه 1 همبستگی بین نمرات پایین تر بود(0.166 =ƿ). توضیح ممکن می تواند مبتنی بر عدم استفاده از متریال های واقعی و تجربه تبدیل تجزیه و تحلیل های نظری به عملی در تمرین باشد.  هم‌بستگی نزدیک بین نمرات ارزشیابی طراحی و کاربرد ریاضی (0.384 =ƿ) نشانگر تاثیر مثبت تفکر ریاضی در شکل‌گیری ایده‌های منطقی حل مساله و کیفیت کلی طراحی می‌باشد. نتیجه گیری: یافته های تحقیق به طور مستقیم به فرضیات پژوهشی متناظر با ملاک های داوری اشاره دارند. یافته ها نشان می دهند که عملکرد دانشجویان گروه آزمون در تمامی ملاک ها  به غیر از ملاک ارائه از دانشجویان گروه گواه بهتر است. عملکرد بهتر آزمودنی های گروه آزمون به معنای آن است که توانایی تولید ایده راه حل در ایشان نسبت به گروه گواه در نتیجه دستکاری در متغیر مستقل ، یعنی روش آموزشی ، رشد بیشتری داشته است. این رشد را نمی توان به سایر متغیرهای مستقل نا مربوط منتسب کرد. زیرا این متغیرها یا کنترل شده اند و یا اثر آنها از طریق پیش آزمون مطالعه شده است.  بر‌ اساس یافته‌ها در سنجش کیفیت کلی طراحی، دانشجویان شکل‌های هندسی پیچیده را از طریق درک مبنای ریاضی آنها به عنوان راهکارهای منطقی، خلاق و کارآمد در طراحی معماری به‌کار بستند. کسب و بسط طرحواره های طراحی بر اساس مسائل طراحی در استودیوهای طراحی پایه موجب ارتقاء توانایی دانشجویان در جنبه های منطقی طراحی می شود.

The Role of mathematical thought in the improvement of architecture students’ abilities on logical aspects of design

Background and Objectives: Architectural education as a challengeable subject is dependent on multiple variables. Since formation of an architect character and learning design abilities are related to this subject, it is so sensitive.  Historically, the role of mathematics and application of its different aspects in architectural design is indisputable. While recent decades have witnessed a high level of interaction between mathematics and architecture in the world, mathematics in architectural education in Iran is still being taught as a basic course through the lecture method. A great concern in learning architectural design is how to apply the basic courses in design process. Methods: According to the necessity of revising the role of mathematics in education of architectural design, and developing new approaches to apply mathematical thought in logical process of design, the present study aims to test an educational model in an environment consisting of test and control groups in the Basic Design 1 2 courses, using the proposed model of Lawson as well as quasiexperimental research method. The research subjects are selected among BA students of Islamic Azad University of Urmia (n=52). They provided logical solutions for design problems, using algebraic, arithmetic, geometric and symbolic aspects of mathematics. The subjects’ design abilities were evaluated by the performance measurement method based on verdict criteria. The researchers determined two groups of mathematical and architectural design measurement criteria. For design, the criteria included design conceptual quality, spatial and functional arrangement, form combination, presentation quality, creativity and final grade.  Findings: The final grades of four research projects executed in two studios were respectively for design 62.57,66.29, 71.30, 75.31 and for mathematics 64.99, 69.27, 71.72 and 74.9. The correlation between design and mathematics evaluation scores for project 1 of the studio 1 (ƿ=0.594) and project 2 of the studio 2 (ƿ=0.604) is independently obvious which indicates the strong combination between mathematics and design aspects in these projects. For the project 2 of the studio 1, the correlation was low (ƿ= 0.166). The possible explanation could be based on the lack of real materials application and the experiment of altering theory analysis to practical analysis. The correlation between design evaluation scores and mathematics application (ƿ=0.384) reveals a positive role for mathematical thought in developing logical solutions and general quality of design. Conclusion: Findings of this study directly refers to the correspondence between research assumptions and the verdict criteria. The findings indicate that students’ performance in test group is better than the students in control group in all criteria except the presentation. The best performance by subjects of the test group means that their ability in creating solution concept has much improved compared with the control group as a result of manipulating the independent variable which is the education method in this study. This improvement couldn’t be related to other unrelated independent variables, because these variables have been either controlled or their effect has been studied through the pretest. Stated on the findings in analyzing the general quality of design, students provided complicated geometric patterns in their design as logical, creative and efficient solutions through realizing their mathematical principles. Acquiring and developing the design schema based on design problems in the Basic design studios results the improvement of the students’ ability in logical aspects of design.   ===================================================================================== COPYRIGHTS  ©2020 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.  =====================================================================================