شناسایی شاخص‌های حکمرانی الکترونیک در آموزش عالی (مطالعه موردی: دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین)

پیشینه و اهداف: پیاده‌سازی حکمرانی الکترونیک در حوزه‌ آموزش کمک می‌کند تا موسسات آموزشی و دانشگاه‌ها بتوانند با استانداردهای مدیریتی به روز و کارآمد در سطح جهانی، برای مقابله با چالش‌های ناشی از جهانی‌شدن و رقابت بین‌المللی و علمی و پیشرفت تکنولوژی آمادگی داشته و بهره‌وری و اثربخشی لازم و کافی را داشته باشند. هدف اصلی حکمرانی الکترونیک در حوزه‌ی آموزش، ارتقاء سطح کیفی آموزش است. دانشگاه‌ها از جمله سازمان‌هایی هستند که با توجه به تعاملات گسترده با دانشجویان برای پیاده‌سازی حکمرانی الکترونیک مناسب هستند. بررسی پیشینه های موجود در این خصوص نشان از رو به رشد بودن این حوزه مطالعاتی دارد اما تعداد پیشینه های کاملا مرتبط کم بوده و تعداد شش تحقیق را که فقط تاحدودی با موضوع پژوهش مرتبط هستند را نشان می دهد که در قالب جدول خواندن متون مورد بررسی قرار گرفته است. حال می توان گفت هدف از پژوهش حاضر نیز شناسایی شاخص‌های حکمرانی الکترونیک در آموزش عالی و بطور خاص دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین می باشد. روش‌ها‌: این پژوهش از نظر روش پژوهش جزء تحقیقات توصیفی پیمایشی و از لحاظ هدف کاربردی است. جمع‌آوری اطلاعات به دو روش کتابخانه ای و مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان صورت گرفته است، ابتدا نتایج و داده های حاصل از مطالعات کتابخانه ای و بررسی پژوهش های پیشین به علاوه ی داده های بدست آمده در مصاحبه ی نیمه ساختار یافته با خبرگان در نرم افزار تحلیل داده های کیفی maxqda پیاده سازی شد . در مرحله بعد ابتدا  کد گذاری باز بر روی داده ها انجام گرفت و در ادامه ،کدهای باز بدست آمده، تحت طبقات انتزاعی‌تر و کلی‌تر با عنوان مولفه دسته‌بندی شدند و کدگذاری محوری انجام گرفت که در این مرحله 66 شاخص، 5 بعد و 9 مولفه استخراج شد و در مرحله ی بعد برای سنجش روایی شاخص های بدست آمده از تکنیک دلفی استفاده شد که در نهایت 59 شاخص، 5 بعد و 9 مولفه به تایید نهایی خبرگان رسید. جهت بررسی و تجزیه و تحلیل تکنیک دلفی از آمار توصیفی استفاده شد و در نهایت  با استفاده از کدگذاری گزینشی، مدل پژوهش استخراج گردید. یافته­ها: در این پژوهش ابتدا تمامی داده های حاصل از مطالعات کتابخانه ای،  مصاحبه با خبرگان و استخراج شاخص ها کدگذاری گردیده و سپس سنجش روایی آنها با استفاده از روش دلفی صورت گرفته و در نهایت پس از مرحله ی کدگذاری گزینشی، مدل پژوهش بدست آمد که شامل 59 شاخص، 5 بعد (مشارکت الکترونیک، تعامل الکترونیک، خدمات الکترونیک، سیستم خودکار اداری (اتوماسیون) و اداره کردن الکترونیک) و 9 مولفه (اطلاع‌رسانی الکترونیک، مشاوره و تبادل‌نظر الکترونیک، تعامل الکترونیک دانشگاه با سایر ذی‌نفعان، تعامل الکترونیک ذی‌نفعان با یکدیگر، آموزش الکترونیک، خدمات نرم‌افزاری، سرمایه‌گذاری در حوزه ict، سامانه ثبت و پیگیری و سامانه‌ جامع و مرکزی) می باشد. نتیجه‌گیری: نتایج بدست آمده از مراحل سگانه ی تکنیک دلفی نشان داد که از دید خبرگان شاخص‌های «انجام و پیگیری کلیه امور اداری، آموزشی، مالی و فارغ‌التحصیلی به‌صورت آنلاین»، «اطلاع‌رسانی الکترونیک از طریق پورتال دانشگاه به دانشجویان»، «اختصاص درصدی از درآمد دانشگاه به توسعه زیرساخت‌های الکترونیک»، «دسترسی به اینترنت پرسرعت در کل واحدهای تابعه دانشگاه» و «ارزیابی عملکرد الکترونیک» دارای بالاترین میزان اهمیت بودند.

Identifying e-governance criteria in higher education (Case study: Qazvin Islamic Azad university)

Background and Objectives: implementing egovernance in the field of education helps educational institutions and universities to be prepared to meet the challenges posed by globalization and international and scientific competition and technological advancement regarding worldlevel uptodate and efficient management standards to include required productivity and effectiveness. The main goal of egovernance in education is to improve the quality level of education. Universities are among the organizations which are suitable for implementing egovernance due to the expanding interactions with students. Reviewing the existing literature in this regard reveals that this field of study is developing, but the number of completely related literature is less than enough and also depicts the number of six researches that are only somehow related to the research topic. Now, it can be said that the purpose of this study is to identify the indicators of egovernance in higher education and in particular the Islamic Azad University of Qazvin. Methods: The present research is a descriptivesurvey research in terms of research method and practical in terms of purpose. Data was collected by two library methods and semistructured interviews with experts. First of all, the results and data from library studies and previous research, as well as, data obtained in semistructured interviews with experts were carried out in MAXQDA qualitative data analysis software. In the next phase, first the open coding was done and then, the acquired open codes were classified under more abstract and general classes and the central coding was conducted. In this stage, 66 indicators, 5 dimensions and 9 components were extracted. In the next step, Delphi technique was applied to measure the validity of the obtained indicators, and as a result 59 indicators, 5 dimensions and 9 components were finally approved by experts. Descriptive statistics were used to study and analyze the Delphi technique, and finally the research model was extracted using selective coding. Findings: In this study, first all the data obtained from library studies, interviews with experts and extracting indicators were coded and then their validity was measured using Delphi method. Finally after the selective coding stage, the research model was obtained including 59 indicators, 5 dimensions (electronic participation, electronic interaction, electronic services, automatic office system (automation) and electronic management) and also 9 components including (electronic information, consulting and electronic exchange, university electronic interaction with other stakeholders, electronic interaction of beneficiaries together, elearning, software services, ICT investment and registration and tracking system and also comprehensive and centralized system). Conclusion: The results obtained from the three stages of Delphi technique demonstrated that from the experts’ point of view, the indicators of &performing and following all online administrative, educational, financial and graduation affairs &, &electronic information through university portal to students&, &allocating a percentage of  The university’s revenue to developing the electronic infrastructures”, &highspeed Internet access throughout the university’s affiliated units,& and &eperformance appraisal” were of the utmost importance.