تاثیرآموزش رباتیک بر مهارت‌های حل مسئله درس فیزیک دانش‌آموزان متوسطه اول

پیشینه و اهداف: پیشرفت روزافزون تکنولوژی سبب پیدایش ماشین هایی به نام ربات شده، به طوری که امروزه رباتیک ابعاد مختلف زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده است. رباتیک یکی از جدیدترین فناوری‌های جهان امروز است که امروزه نقش آن در صنعت بسیار زیاد بوده و به تدریج در حال گسترش در تمام زندگی بشری است. رباتیک ابزار نوینی است که می‌تواند بسیاری از نیاز‌های انسان را برطرف نماید و بر نگرش‌ها و تفکرات آدمی به خصوص نوجوانان، تاثیر بگذارد و رفتار آن‌ها را تحت تاثیر خود قرار دهد، زیرا نوجوانان علاقه دارند که تجربه‌های جدیدی را بدست آورند و تکنولوژی، به دلیل اختراعات جدید مانند رباتیک، این نیاز آنان را رفع می کند. دانش‌آموزان با تکنولوژی و رباتیک احساس راحتی بیشتری می‌کنند، چون این فناوری، حس کنجکاوی آ‌ن‌ها را برطرف می‌کند. دنیای رباتیک، تلفیقی از الکترونیک، مکانیک، نرم افزار و سخت افزار می‌باشد که همواره در حال پیشرفت است. به عبارت دیگر، رباتیک یک دستگاه الکترومکانیکی یا یک نرم‌افزار هوشمند برای جایگزینی با انسان، با هدف انجام وظایف گوناگون است. یک ماشین که می‌تواند برای عمل به دستورات گوناگون برنامه‌ریزی گردد یا یک سری کارهای ویژه را انجام دهد، به خصوص آن دسته از امور که فراتر از توانایی‌های طبیعی و سرشتی بشر باشند. رباتیک، به علت داشتن ماهیت بین رشته‌ای، دارای رویکرد جذابی در آموزش است، زیرا نیازمند تخصص در رشته‌های ریاضیات و زیباشناسی است که ریاضیات سبب تقویت تفکر حل مسئله و زیباشناسی سبب تقویت تفکر خلاق می‌گردد. بنابراین می‌توان بیان کرد که رباتیک بر تفکرات حل مسئله و خلاق دانش‌آموزان موثر است.  هدف پژوهش حاضر تاثیر آموزش رباتیک بر مهارت‌های حل مسئله در درس فیزیک دانش‌آموزان دوره ی متوسطه اول می‌باشد. روش‌ها:‌ ‌ این پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع علیمقایسه‌ای است و جامعه‌ی آماری آن شامل تمامی مدارس عضو طرح آموزشی رباتیک شهر تهران می باشد. به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، از بین 5 منطقه ی تهران، یک منطقه و سپس به طور تصادفی از بین مدارس آن، 6 مدرسه با 173 دانش آموز انتخاب و به صورت هدفمند تعداد 120 دانش‌آموز از بین آن ها انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه ی محقق ساخته‌ی سنجش مهارت‌های حل مسئله و بسته ی آموزش سازه‌های رباتیک در درس فیزیک بوده است که روایی آن با روش روایی محتوایی توسط متخصصین رباتیک و اساتید آزمون‌ساز تایید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ، 95/0 بدست آمد. جهت تجزیه ‌و ‌تحلیل  داده‌ها ازspss  در دو سطح آمار توصیفی (شاخص های مرکزی و پراکندگی) و آمار استنباطی (آزمون تی (t) مستقل، تحلیل واریانس و تحلیل کواریانس) استفاده شد. یافته ها:‌ پژوهش نشان داد که بین آموزش رباتیک و مهارت‌های  حل مسئله ی دانش‌آموزان رابطه‌ی معنادار و مثبتی وجود دارد. همچنین رابطه ی معناداری بین تاثیر آموزش رباتیک و مهارت‌های حل مسئله در بین دانش‌آموزان دختر و پسر وجود نداشته و تفاوتی بین آن ها مشاهده نمی شود. نتیجه‌گیری: آموزش رباتیک بر مهارت‌های حل مساله دانش‌آموزان تاثیر مثبت و معناداری دارد. پژوهش حاضر همانند هر پژوهش دیگر با محدودیت‌هایی همانند استفاده ی تنها از یکی از ابزار‌های تحقیق، یعنی پرسشنامه و عدم استفاده از سایر ابزارها و محدودیت‌هایی جغرافیایی و دوره ی تحصیلی و هزینه‌های آموزشی و ساخت ربات، نیازمندی به تجهیزات کارگاهی پیشرفته، در دسترس نبودن نرم افزارهای اصل و استاندارد مواجه بود. بنابراین پیشنهاد می‌شود که پژوهش حاضر در سایر مناطق جغرافیایی و در دوره های تحصیلی مختلف و در مکان‌های با امکانات پیشرفته ی مهندسی عملیاتی گردد تا قدرت تعمیم یافته‌ها افزایش یابد. براساس یافته‌های حاصل از این پژوهش، پیشنهاد می‌شود ترتیبی داده شود تا در زمینه ی تاثیر رباتیک بر انگیزه و یادگیری دانش‌آموزان، تحقیقات بیشتری صورت گرفته و بتوان با کسب اطلاعات ‌دقیق راهکار‌هایی در جهت استفاده ی صحیح از آموزش رباتیک ارائه داد. علاوه بر این پیشنهاد می گردد، شیوه‌های آموزش رباتیک در کشور‌های دیگر جهت ارتقای تاثیرگذاری آموزش رباتیک بر دانش‌آموزان مورد توجه قرار گیرد.

The Effect of Robotic Education on Problem-Solving Skills of High School Students in Physics

Background and Objective: Increasing development of technology has led to appearance of machines calls robots which have influenced different dimensions of human life. Robotics is one of the newest technologies in today’s world that has a great role in industry today and is gradually expanding throughout human life. Robotics is a new tool that can meet many human needs and influence the attitudes and thoughts of people, especially adolescents, and influence their behavior, because adolescents are interested in gaining new experiences and technology, due to new inventions such as robotics, this need is met. Students feel more comfortable with technology and robotics, because this technology quenches their curiosity. The world of robotics is a combination of electronics, mechanics, software and hardware that is constantly evolving. In other words, a robot is an electromechanical device or intelligent software to replace humans, with the aim of performing various tasks. A machine that can be programmed to execute various commands or perform a series of special tasks, especially those that are beyond the natural capabilities of men. Robotics, due to its interdisciplinary nature, has an attractive approach to education, because it requires expertise in the fields of mathematics and aesthetics, while mathematics strengthens problemsolving thinking and aesthetics strengthens creative thinking. Therefore, it can be said that robotics is effective on students’ problemsolving and creative thinking. This study aims to evaluate the effect of robotic education on problemsolving of juniorhigh school students in physics. Methods: This is a semiexperimental and causalcomparative study. The statistical population includes all schools participating in the robotics training program in Tehran. Using cluster sampling, from 5 districts of Tehran, one district was chosen, and then randomly from its schools, 6 schools with 173 students were selected and 120 students were randomly selected among them. Research tools included a researchermade questionnaire of problemsolving measurement and an educational package of robotic structures in physics. Its validity was confirmed by content validity method by robotics experts and testers and its reliability was achieved 0.95 using Cronbach’s alpha. For data analysis, SPSS software was used in two levels of descriptive statistics (indexes of centrality and frequency) and deductive statistics (independent ttest, variance analysis and covariance analysis). Findings: The findings show there is a significant relationship between educational robotic and problemsolving skills, and also, there is no significant relationship between the effect of robotic education on the level of problemsolving skills among girls and boys students. Conclusion: Robotic education has a significant effect on problem solving skills of high school students. The present study, like any other research, has certain limitations such as using only one research instrument, i.e. questionnaire and not using other instruments and geographical and curricular limitations and training costs and robot construction, and need for advanced workshop equipment. There was a lack of original and standard software. Therefore, it is suggested that the present study be conducted in other geographical areas and in other courses and in places with advanced engineering facilities to increase the probability of generalizations. Based on the findings of this study, it is suggested that arrangements be made to investigate the effect of robotics on students’ motivation and learning, and to provide accurate information to provide solutions for the correct use of robotics training. In addition, it is suggested that robotics training methods in other countries be considered to promote the effectiveness of robotics training on students.   ===================================================================================== COPYRIGHTS  ©2020 The author(s). This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, as long as the original authors and source are cited. No permission is required from the authors or the publishers.  =====================================================================================