الایقاع الصوتی فی قصیدة بلقیس لنزار قبّانی

تقوم القصیدة الحدیثة فی تشکیل بنیتها الموسیقیة على عنصرین اساسیین هما الایقاع والوزن. والایقاع الصوتی اداه لغویة للشعراء تترجم احاسیسهم و مشاعرهم المتنوعة وتساعد علی تحقیق الغایة من التاثیر و نقل المشاعر و الاحاسیس. نزار قبّانی الشاعر السوری احتفی بهذا النمط التعبیری فی شعره خاصّة فی قصیدته الرثائیة المسمّاه بـبلقیس الذی انشدها تابیناً لذکری زوجته التی قتلت فی حادث انفجار السفارة العراقیة فی بیروت حیث تبرز الایقاعات الصوتیة فی هذه القصیدة بکثرة. فلذلک وقفنا بالمنهج الوصفی التحلیلی عند اهمّ ملامح تلک الظاهره. واهمّ نتیجه حصلت علیها الدراسه تتمثّل فیما یلی:حاول قبّانی ان یطوّر المستوى الصوتی فی تجربته الشعریة فی قصیدة بلقیس؛ فنجد فی قصیدته ایقاعا خاصا لم یقف عند الاطار الخارجی کالوزن، بل نجد ترکیزا قویّا للایقاع الداخلی تتکثّف فیه القوافی، وتتناغم فیه الحروف فضلا عن تکرار الکلمات، واجتماع الالفاظ التی یشکل حضورها جرسا خاصا، ولا سیما اذا تحقّق فیها التوازی الصوتی بانماطه المتنوعة. استطاع الشاعر ـ رغم طول قصیدته فی موضوع واحد وهو الرثاء ـ بتنوع القوافی وعناصرها الموسیقائیة ان یعطی ایقاعات صوتیة مریحة للقصیدة وان یخرجها من رتابتها التی جاءت من بنیتها علی بحر احادی التفعیلة.

Sound Rhythm in the Ode Balqis by Nizar Qibbani

Modern ode depends on two fundamental factors, rhythm and meter in shaping its musical structure. Sound rhythm is a verbal tool with which the poets express their feelings and emotions and transfer it to the reader. Nizar Qibbani, contemporary Syrian poet has used this expressive  method in his odes especially the famous ode Balqis. He composed this ode  in memory of his wife Balqis Ravi who was killed in  bomb explosion of Iraq embassy in Beirut. The rhythms created by order of words are observed abundantly in this ode. The  present paper has investigated metrical devices in the ode through a  descriptive analytical approach. The  most important conclusion of this discussion is that Nizar Qibbani has been able to change phonetic level of words. He not only considered external rhyme   of the ode but also had special attention to rhythm caused by rhymes density, rhythmic words, words repetition and order caused by words arrangement. The above mentioned elements altogether have given dramatic musical quality to the ode. The poet has been able to offer pleasant and calming rhythm to this ode through rhyme diversity and other sound elements and so monotony has been diverted and this feature has been appeared in such odes.