تحلیل جامعه‌شناختی جهت‌گیری تبلیغ دینی نسبت به امر سلامت مورد مطالعه: مبلغان و مخاطبان سخنرانی‌های مذهبی شهر قم

تبلیغ دینی یکی از موثرترین ابزارها برای تقویت ارزش‌ها و رفتار‌های مرتبط با سلامت و کیفیت خوب زندگی است. هدف این مقاله، شناسایی نگرش مبلغان دینی و مخاطبان آنها نسبت به طرح موضوعات سلامت‌محور در متن سخنرانی‌های مذهبی است. به این منظور از دو روش کیفی و کمّی استفاده شده است. بخش کیفی ‏ از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساخت یافته با 19 نفر از مبلغان شیعه‌مذهب ایرانی ساکن شهر قم انجام شده است. داده‌ها با استفاده از کدگذاری نظری و در قالب دو روش پدیدارشناسی و نظریه‌پردازی داده‌نگر تحلیل شد. یافته‌های این بخش نشان داد که همه مبلغان به بعد روانی سلامت توجه دارند. اما پرداختن به ابعاد جسمانی سلامت و امور زیست‌محیطی را موضوعاتی خارج از مناسبت‌های مذهبی، انتظارات مخاطبان و انتظارات نقش خود می‌دانند. همچنین به عوامل دیگری مانند فقدان تخصص کافی، عدم حمایت مالی و فکری نهاد‌های دولتی و عدم پذیرش مخاطبان اشاره شده است. در بخش دوم در چارچوب روش پیمایش 116 نفر از مخاطبان نسبتاً دائمی سخنرانی‌های مذهبی در مساجد شهر قم مورد مصاحبه قرارگرفتند. یافته‌های این قسمت نشان داد که 85 در‌صد از مخاطبان تبلیغ دینی معتقدند که مبلغین بیشتر به عنصر ‏‏«روانی» سلامت می‌پردازند درحالی‌که اگر مبلغان مذهبی به ابعاد دیگر سلامت هم بپردازند برای آنان جالب و اثرگذار ‏خواهد بود. این یافته نشان می‌دهد که استنباط مبلغان دینی با نوع انتظارمخاطبان‌شان تطابق ندارد. ‏