اصول و روش‌های تعامل با دیگری؛ برگرفته از مبانی انسان‌شناختی مکتب اسلام

استنباط اصول و روش‌های تعامل با دیگری براساس مبانی انسان‌شناختی مکتب اسلام، هدف اصلی مقاله حاضر ‌است و برای نیل به این هدف، روش استنتاج منطقی مورد استفاده قرار گرفته است. درباره موضوع تعامل با دیگری، ‌تاکنون رویکردهای مختلفی از قبیل رویکرد جامعه مدنی، دیگرگرایی لویناس و عدم‌خشونت معنوی به‌منصه ظهور رسیده‌اند. در مقابل این رویکردها، رویکرد دیگرگرایی اعتدالی براساس آموزه‌های اسلام قابل طرح است. سوال این است ‌که آیا با نظر به رویکرد دیگرگرایی اعتدالی و مبانی انسان‌شناختی مکتب اسلام می‌توان اصول و روش‌های متفاوتی را برای چگونگی ارتباط با سایرین استنباط نمود؟ به‌منظور پاسخ به این سوال، ابتدا مبانی انسان‌شناختی اسلام براساس قرآن کریم و تفسیر المیزان مورد بررسی قرار گرفته‌اند و سپس براساس آن، اصول و روش‌هایی برای چگونگی تعامل مناسب با دیگری ارائه شده است. برخی از مبانی انسان‌شناختی مکتب اسلام عبارت‌اند از کرامت رحمانیه، حب ذات متعالی و عقلانیت. همچنین برخی از اصول و روش‌های تعامل با دیگری عبارت‌اند از تکریم انسان، گفتگو، نوع‌دوستی، بخشایش درحین قدرت، داشتن سعه‌صدر برای گفتگو، داشتن رقت قلب و دوری از خشونت.

Principles and Methods of Interaction with Other: Based on Anthropological Fundamentals of Islam

The main objective of the present paper is to study the principles and methods of interaction with the other on the basis of anthropological fundamentals of Islam for which logical induction method has been used. There are many approaches to the issue of interaction with others, including civil society, Emmanuel Lévinas’s otherism, and spiritual nonviolence. In contrast, one may introduce moderate otherism on the basis of Islamic teachings. The question that is raised here is: is it possible to offer different principles and methods for interaction with others on the basis of moderate otherism and anthropological fundamentals of Islam? In order to provide answer to this question, in the first place, anthropological fundamentals of Islam have been discussed based on the holy Quran and its exegesis (AlMizan) and some principles and methods have been inferred for suitable interaction with others. Some of the anthropological fundamentals of Islam are: merciful dignity, transcendental love of the Almighty, and rationality. Also some of the principles and methods for interaction with others are: dignifying of human beings, dialogue, philanthropy, forgiveness while in power, openmindedness in dialogue, having mercy and avoiding violence.