مبانی روش‌شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی؛ مورد مطالعه: تاثیرات مدرن‌شدن بر خانواده ایرانی

به‌کارگیری روش پژوهش اسنادی یکی از ویژگی‌های عمده روش‌شناختی در پژوهش‌های علوم انسانی، به‌ویژه مطالعات جامعه‌شناختی با بُرد کلان، به‌شمار می‌رود. استفاده نظام‌یافته و هدف‌مند از روش اسنادی، مستلزم آگاهی از زمینه معرفت‌شناختی و جنبه‌های تکنیکی آن است. منابع و اسناد مطالعاتی به‌مثابه ابزاری برای پی بردن به معانی، مقاصد و انگیزه‌های کنش‌های عاملان اجتماعی و اطلاع از پدیده‌های اجتماعی تلقی می‌شوند. این مقاله تلاش می‌کند تا امکان معرفی روش اسنادی را فراتر از یک تکنیک صرف با شفاف‌سازی جایگاه این روش در میان روش‌های پژوهشی مشابه فراهم نماید. از این‌رو، علاوه بر بیان انواع، ویژگی‌ها، کاربردها، شاخصه‌های تکنیکی و اعتبار روش اسنادی، نحوه اجرای آن در پنج مرحله نظام‌مند با ارائه مثالی درباره تاثیرات مدرن‌شدن بر تغییرات خانواده ایرانی، به‌عنوان مورد مطالعاتی و به‌منزله راهنمایی عملی، معرفی شده است.

Methodological Principles of Documentary Research in Social Sciences; Case of Study: Impacts of Modernization on Iranian Family

Documentary research method is one of the main characteristics of methodology in research in humanities, particularly in macrolevel sociological studies. Systematic and targeted use of documentary method requires knowledge of its epistemological backgrounds and technical aspects. Research documents and sources are a tool for understanding the meanings, objectives and incentives behind the actions of social agents and gaining information about social phenomena. The present paper is an attempt to prepare the grounds for introduction of documentary method beyond a mere technique through shedding light on the status of this method among research methods. Hence, besides explaining the different types, characteristics, applications, technical features and validity of documentary method, the way of its application, in five systematic stages, through giving an exle about impacts of modernization on Iranian family changes, has been introduced as a case of study and practical guide.