حقیقت دین و جایگاه محقق دین از منظر پدیدارشناسی کلاسیک

مواجهه مدرنیته با دین، موجب رشد و گسترش حوزه دین‌پژوهی شده و منظرهای مختلفی برای فهم و بررسی دین با عطف به اقتضایات زندگی و علم مدرن گشوده است. «علم»ِ متکی به «تجربه»، داعیه شناخت «دین» داشت، درحالیکه اساساً امر دینی از حدود «تجربه» فراتر می‌رفت. به‌همین نحو «عالم» / دانشمند تجربیِ محدودشده به امکانات عقل تجربی، ناگزیر بود تا امر دینیِ فراتجربی را با اتکا به امکاناتِ محدودِ فهمِ حسی / تجربی شرح دهد. بر این اساس، رویکردهای مختلف «علمی» به دین، فهم‌های متفاوت و گاه متضادّی از دین و مسایل آن به دست داده‌اند. از جمله، بحث در مورد مسیله «حقیقت دین» و مسیله «جایگاه محقق» دین، دو معضله اساسی برای این رویکردها بوده و هست. «پدیدارشناسی»، به‌مثابه یک مکتب فلسفی که منظر تازه‌ای برای بحث پیرامون رابطه علم مدرن و دین می‌گشاید، پاسخ متفاوتی نسبت به دیگر منظرهای دین‌پژوهی برای مسایل این حوزه فراهم می‌آورد که به‌سرعت نیز مورد توجه پدیدارشناسان دین قرار گرفت. پدیدارشناسی، دو جهت‌گیری اصلی دارد: پدیدارشناسی کلاسیک و پدیدارشناسی هرمنوتیک. در این مقاله، ضمن بحث از مبانی و مبادیِ پدیدارشناسی و اقسامِ آن، پاسخ «پدیدارشناسی کلاسیک دین» که ماخوذ از آرای و اندیشه‌های ادموند هوسرل است، به دو مسیله پیش‌گفته در حوزه دین، مورد بررسی قرار می‌گیرد.