بازسازی اندیشه آیت‌الله مهدوی‌کنی در تولید علوم انسانی اجتماعی اسلامی؛ از نظر تا تطبیق

می‌توان مرحوم آیت‌الله مهدوی‌کنی را یکی از پیشگامان طراحی و پیاده‌سازی ایده تولید علوم انسانی اجتماعی اسلامی پس از انقلاب اسلامی ایران دانست. وی علم دینی را نظامی معرفتی مبتنی بر جهان‌بینی اسلامی و اصول حقوقی اعتباری با ریشه‌هایی فلسفی و کلامی می‌داند و بر این باور است که استخراج و استنباط این نظام معرفتی، با رهیافتی فقاهتی در مواجهه با متون دینی امکان‌پذیر است. از دیدگاه وی در این مواجهه نباید از تلاقی یافته‌‌های علم مدرن و سکولار با متون دینی و پرسش‌‌های حاصل از این تلاقی غفلت ورزید.ایشان بسنده‌کردن به نظریه‌پردازی در تولید علم دینی را ناتمام تلقی نموده و از این‌روی پای از دایره تئوری‌پردازی فراتر نهاده و با تاسیس نهادی علمی، دست به‌کار تطبیق و پیاده‌سازی آن نظریه در قالب برنامه‌ آموزشی پژوهشی مدونی گردید. هویت خاص این نهاد در مسیر تولید علوم انسانی اجتماعی اسلامی را می‌توان حاصل نگاه ویژه ایشان به اهداف، ساختار، برنامه‌ریزی درسی، معلم و متعلم دانست. از مهم‌ترین شاخصه‌‌های این نگاه می‌توان به برنامه‌ریزی تلفیقی با رویکردی میان رشته‌ای، پیوند عملی حوزه و دانشگاه، تقدم تعلیم و تزکیه دینی بر تولید علم، جریان‌سازی علمی، برگزیدن و تربیت هدفمند نیروی انسانی (اعم آموزگار و آموزنده) و ... اشاره کرد. این نوشتار با رویکرد توصیفی تحلیلی با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه‌ای به بررسی مبانی و مولفه‌های دیدگاه و تجربه ایشان می‌پردازد.

reconstruction of ayatollah mahdavi kani’s thought regarding the production of islamic social sciences and humanities: from theory to adaptation

the late ayatollah mahdavi kani was one of the pioneers in the field of planning and application of the idea of development of islamic social sciences and humanities after the victory of islamic revolution in iran. he considers religious science as an epistemic system based on islamic worldview and conventional legal principles with philosophical and theological roots. he also maintains that the extraction and inference of this epistemic system is possible through an inferential approach in dealing with religious texts. in his opinion, in this encounter (with religious texts), one should not neglect the intersection of the findings of modern and secular science with the religious texts and the questions raised about this interaction. to him theorization in production of religious science was an incomplete project and hence he went beyond theorization and with the establishment of a scientific institution engaged in adaptation and implementation of that theory within the framework of a well-organized educational-research plan. the peculiar identity of this institution in the march towards production of islamic social sciences and humanities is the result of his special approach to objectives, structure, curriculum planning, and status of teachers and students. the most important features of this approach are as follows: synthetic planning through a multidisciplinary approach; practical ties between the seminary and the university; priority of teaching and self-purification over production of science; creation of scientific trends; selection and goal-oriented upbringing of human forces (including teacher and student); etc. descriptive-analytical method was employed in this research and the necessary data was collected from library sources to find out the principles and components of ayatollah mahdavi kani’s viewpoints and experiences.