انقلاب آکادمیک دوم و ظهور دانشگاه کارآفرین؛ خوانش واقع‌گرایانه ظرفیت‌ها و محدویت‌های الگوی دانشگاه کارآفرین به‌مثابه موتور نوآوری

در 40 سال اخیر دسته‌ای از تحولات اقتصادی و فنّاوری در عرصه جهانی به ‌همراه برخی رویداد‌های سیاسی و امنیتی خاص، تلقی خاصی از ماموریت دانشگاه مبنی بر مشارکت مستقیم در نوآوری و توسعه اقتصادی ایجاد کرده است. در این ‌راستا برخی از نظریات از جمله الگوی دانشگاه کارآفرین به ‌دلیل تمرکز بر تجاری‌سازی دانش، کارآفرینی دانشگاهی و توسعه نوآوری منطقه‌ای، توجهات گسترده‌تر دولت‌ها و سیاست‌گذاران را به‌ دنبال داشته است. پژوهش حاضر با هدف ارائه شناختی دقیق‌تر از چیستی ایده دانشگاه کارآفرین، عوامل موثر در پیدایش آن و پیامد‌های مترتب بر توسعه آن، زمینه را برای بررسی واقع‌گرایانه ظرفیت‌ها و محدودیت‌های این الگو فراهم می‌کند و از این طریق تلاش دارد سیاست‌گذاری عالمانه آموزش عالی را در مواجهه با الگوی دانشگاه کارآفرین تسهیل کند. برای این‌منظور مجموعه منتخبی از مقالات مرجع و موثر مرتبط با الگوی دانشگاه کارآفرین، طی چهار مرحله تحلیل مضمون شده است. نتایج این تحلیل نشان می‌دهد انقلاب آکادمیک دوم، مضمون فراگیری است که در الگوی مذکور، چیستی و مراحل توسعه آن به همراه پیشران‌ها و عوامل شکل‌گیری و نیز پیامد‌های مترتب بر آن تبیین شده است. در پایان با قرار دادن این نتایج در بستر پیشینه پژوهشیِ گسترده‌ترِ نقش دانشگاه در نوآوری، محدودیت‌های اصلی این الگو شناسایی و بحث شده است. بر این مبنا دلالت‌های نظریه دانشگاه کارآفرین درخصوص پیشران‌های تحول ماموریتی دانشگاه، بیشترین سازگاری را با شواهد و نتایج حاصل از دیگر پژوهش‌ها دارد، اما سایر دلالت‌های این نظریه، از جمله فراگیری انقلاب آکادمیک دوم و فازها و پیامد‌های آن با محدودیت‌های متعددی مواجه است. در مجموع، این بررسی بر زمینه‌های امکانی محدود و نیز مطلوبیت محدود الگوی دانشگاه کارآفرین دلالت دارد، به‌گونه‌ای که تعابیری مانند انقلاب آکادمیک دوم و نسل سوم دانشگاه‌ها اغراق‌آمیز و خلاف واقع به‌نظر می‎آید.

the second academic revolution and emergence of entrepreneurial university: a realistic reading of the capacities and limitations of the entrepreneurial university model as the engine of innovation

over the past forty years, a series of economic and technological developments at the global level along with some specific political and security events have created a particular approach to the mission of university based on its direct participation in innovation and economic development. in this regard, some ideas, including the entrepreneurial university model, due to focusing on commercialization of knowledge, university entrepreneurship, and promotion of regional innovation, have drawn wider attention of governments and policymakers. the present study, by trying to propose a more precise knowledge of the nature of entrepreneurial university, factors affecting its emergence, and consequences of its development, aims to prepare the grounds for a realistic study of the capacities and limitations of this model, which could in turn facilitate higher education’s professional policymaking in encounter with the entrepreneurial university model. to this aim, a series of select reference and effective articles related to the entrepreneurial university model were analyzed in four stages through thematic analysis method. the results of this study show that the second academic revolution is a comprehensive theme, whose nature, stages of development along with its drivers and formation factors as well as its consequences have been explained in the mentioned model. finally, by putting the results of this research in the context of a wider review of the literature on the role of university in innovation, the main limitations of this model were identified and discussed. based on this study, the implications of the theory of entrepreneurial university regarding the drivers of a change in university mission have the highest degree of compatibility with the results and evidences of other studies. but, other implications of this theory, including the comprehensibility of the second academic revolution and its phases and consequences face several limitations. overall, this study connotes to the limited possible grounds as well as limited desirability of the entrepreneurial university model to the extent that expressions such as the second academic revolution and the third generation universities are exaggerative and unrealistic.