از تاریخ فرهنگ تا تاریخ فرهنگی

تاریخ فرهنگ و تاریخ فرهنگی دو رویکرد در حوزه علوم اجتماعی‌اند که هر کدام از منظر خود به توصیف و تبیین فرهنگ در جامعه انسانی می‌پردازند. با توجه به گستردگی و پیچیدگی معناییِ واژه فرهنگ و تغییر مفهومی واژه تاریخ، قلمرو معرفتی تاریخ فرهنگ و تاریخ فرهنگی نیز دارای گستره و ژرفای غیرقابل تعین است. البته این دو رهیافت با وجود همگرایی معنایی، هم در حوزه معرفتی و هم در حیطه متدولوژی، دارای اختلاف و افتراق‌اند. تاریخ فرهنگ با محوریت نخبگان، تاریخ اندیشه را مورد تامل قرار می‌دهد حال آنکه تاریخ فرهنگی به فرهنگ عامه توجه ویژه دارد و در کنار بررسی فرایندهای فرهنگی در بستر تحولات سیاسی و اجتماعی، تجربه‌های زیستی انسانی را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. به‌علاوه در تاریخ فرهنگی بر خلاف تاریخ فرهنگ، تاریخ انسانی موضوع محور یا واقعه محور نیست بلکه معنا محور است. از لحاظ روش‌شناختی نیز تاریخ فرهنگ بیشتر مبتنی بر روش کمّی و اثبات‌گرا است حال آنکه تاریخ فرهنگی از روش کیفی تبعیت می‌کند که به‌دنبال فهم فرهنگی است. این نوشته به اجمال، وجوه همگرایی و واگرایی تاریخ فرهنگ و تاریخ فرهنگی را مورد تامل قرار می‌دهد و به این ابهام اساسی پاسخ می‌دهد که با وجود همه مزایای رویکرد تاریخ فرهنگ، رهیافت تاریخ فرهنگی به‌سبب ماهیت میان رشته‌ای این توانایی را دارد که به‌جای تکیه بر روایت ها و رویدادها، به جنبه‌های پنهان و مغفول زندگی انسانی توجه کند.

from the history of culture to cultural history

the history of culture and cultural history are two approaches in social sciences, each of which describe and explain culture in human society. given the semantic complexity and vast scope of the concept of culture and conceptual change of the concept of history, the epistemic scopes of the history of culture and cultural history have indeterminable scopes and depths. however, these two attitudes, despite their semantic convergence, have differences and divergence in the epistemic and methodological fields. the history of culture, focusing on elites, reflects on the history of thought, while cultural history focuses on the popular culture and in addition to studying cultural processes in the context of sociopolitical developments, it also examines the lived human experiences. moreover, in cultural history, contrary to the history of culture, the human history is not theme-centered or event-centered; rather it is meaning-centered. also from mythological point of view, the history of culture is predominantly based on quantitative and positivistic method, while cultural history follows a qualitative method that looks for cultural understanding. this research aims to study the divergent and convergent aspects of the history of culture and cultural history and is an attempt to shed light on the following fundamental contention: despite all advantages of the approach of history of culture, the cultural history’s attitude, due to its interdisciplinary nature, is capable of paying attention to the neglected and latent aspects of human life, instead of relying on narrations and events..