معانی‌ بین‌الاذهانی اجتماع محلی در مواجهه با گردشگران جنگ؛ مطالعه موردی مقصدهای راهیان نور در خوزستان

سفرهای زیارتی به مناطق مرتبط با جنگ تحمیلی ایران تحت عنوان راهیان نور، با عمری بیش از دو دهه، یکی از راهبردهای فرهنگی مهم در زمینه ترویج و نشر ارزش‌های دفاع مقدس به‌شمار می‌رود. پژوهش حاضر با هدف بررسی معانی بین‌الاذهانی مردم اجتماع محلی میزبان، نسبت به گردشگران جنگ و راهیان نور به‌عنوان کلیتی وابسته به آن صورت پذیرفته است تا از این رهگذر، به فهم جایگاه ایشان در نزد جامعه محلی دست یابد. استراتژی پژوهش استفهامی و رویکرد روشی آن کیفی و متکی بر مردم‌نگاری است. در این روند نمونه‌گیری بر مبنای ترکیب تکنیک‌های گلوله‌برفی و نمونه‌گیری هدفمند در هفت شهر اهواز، خرمشهر، آبادان، سوسنگرد، هویزه، حمیدیه و بستان صورت پذیرفته است. درنهایت پس از دو مرحله کدگذاری داده‌ها، در تبیین معانی بین‌الاذهانی اجتماع میزبان سه دوگانه پیوستاری شامل جنگ تحمیلی دفاع مقدس، دولت‌محور مردم‌محور و زائر بازدیدکننده (گردشگر) شناسایی شد، که به‌ترتیب بسامد جنگ، دولت‌محوری و بازدیدکننده نمود بیشتری داشت. از سوی دیگر دوگانۀ تقابلیِ عرب حاشیه‌نشین فارس مرکزنشین نیز شناسایی گردید که البته در این میان تجارب موفقی از ارتباطات میان‌فرهنگی مبتنی بر احترام متقابل و آگاهی از حساسیت‌های فرهنگی جامعه میزبان از سوی گردشگران، در تضعیفِ این دوگانه بسیار موثر ارزیابی شده است.

intersubjective meaning of local community in confronting with tourists of warcase study: rahian-e noor destinations in khuzestan

war tourism or pilgrimage to the imposed war battlefields known as rahian-e noor, as a two-decade plus experience, is an important cultural approach for promoting and publicizing the values of holy defense. this paper aims to study intersubjective meanings of host local community toward war tourists and rahian-e noor as a general concept attached to it in order to understand their status in the local communities. this work has adopted an interrogative strategy as well as qualitative approach resorting to ethnography. in this process, sampling was carried out based on a combination of snowball techniques and purposeful sampling in seven cities of ahvaz, khorramshahr, abadan, susangerd, hoveizeh, hamidieh and bostan. in the end, after a two-stage codification of the data and in clarification of the intersubjective meanings of hosting society three continuum dichotomies including imposed war – holy defense, state orientation – public orientation, pilgrim-visitor (tourist) were identified among which the frequencies of war, state orientation and visitor were outstanding respectively. on the other hand, the contradictory dichotomy of marginalist arab– fars lives in the center, were also identified. in the meantime, successful experiences of intercultural relations based on mutual respect and knowledge on cultural sensitivities of the hosting society on the part of the tourists, were found to be very effective in weakening this dichotomy.