طراحی مدل رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی و تعیین ضریب اهمیت عامل‌های مدل رتبه‌بندی به روش ahp؛ مورد مطالعه: دانشگاه‌های دولتی ایران

گروه‌های آموزشی بارزترین بخش در ساختار تشکیلاتی دانشگاه‌ها هستند که موفقیت، پیشرفت و کارایی دانشگاه‌ها به عملکرد آنها وابسته است و لذا ضروری است که رتبه‌بندی دانشگاه‌ها از گروه‌های آموزشی دانشگاه‌ها آغاز شود. در این پژوهش براساس یک رویکرد آمیخته و در بخش کیفی از طریق مطالعات کتابخانه‌ای، تحلیل محتوای اسناد، مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان، متخصصان، مدیران نظام آموزش عالی و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی ابتدا مدل مفهومی رتبه‌بندی تدوین و سپس به روش گروه کانونی مدل طراحی شده مورد اعتباریابی قرار گرفت. گروه آموزشی در این پژوهش به‌مثابه یک سیستم در نظر گرفته شده که عناصر آن عبارت است از: درونداد، فرآیند، برونداد و پیامد. بدین‌ترتیب، با بررسی و جمع‌بندی نتایج، چهار عامل درونداد با چهار ملاک اعضای هیئت علمی، پذیرفته‌شدگان، فضا‌های کالبدی، امکانات و تجهیزات و مدیریت و راهبری با مجموعاً 29 نشانگر، عامل فرآیند با سه ملاک یاددهی یادگیری، به‌کارگیری فنّاوری اطلاعات و ارتباطات و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی مجموعاً با 16 نشانگر، عنصر برونداد با چهار مولفه انتشار مقاله و کتاب، انجام طرح‌های پژوهشی، ثبت اختراع، کسب جوایز و عضویت در مجامع علمی و زمان تحصیل و معدل دانش‌آموختگان با مجموعاً 21 نشانگر و عامل پیامد با سه ملاک ادامه تحصیل دانش‌آموختگان، اشتغال و کارآفرینی دانش‌آموختگان و اثرگذاری علمی و تخصصی با 8 نشانگر برای رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی حاصل و مدل مفهومی رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی مشخص گردید. در انتهای این پژوهش با استفاده از جدول مقایسات زوجی، میزان اهمیت هر یک از عامل‌ها، ملاک‌ها و نشانگر‌ها به روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) تعیین و مدل عملیاتی رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی حاصل شد.

developing a ranking model for educational departments and determining the significance rate of the factors of ranking model through ahp method: case study of iranian state universities

educational departments are the most prominent part of the university structure. the success, progress and efficiency of the universities depend on their performance.  hence it is appropriate to to start the ranking of the universities from the educational groups of them. attempts have been made in this research to develop a conceptual framework for university ranking. synthetic research method was used for this qualitative study. the data was collected from library sources, as well as content analysis of the document, semi-organized interviews with the experts, professionals, directors of the higher education system and faculty members of the universities and higher education institutes. the conceptual framework for ranking was developed and then designed through focus group model and validated. the educational department has been considered a system in this research, whose components are: input, process, output, and consequences. thus, by reviewing and summarizing the results, four factors were obtained for rating educational groups and the conceptual model of rating educational groups was determined. the four mentioned factors are: 1. input, with four criteria: faculty members, admitted students, physical spaces, facilities and amenities, management and leadership with 29 indicators. 2. processes, with three criteria: teaching and learning, using ict and evaluation of academic achievement with 16 indicators. 3. output, with four criteria: publication of books and articles, research projects, registration of patent, awards and membership in scientific associations, duration of study and grade point average (gpa) of the graduates with 21 indicators. 4. consequences, with three criteria: continuation of studies by the students, employment and entrepreneurship by the graduates, and scientific and professional significance rate with eight indicators. finally, using couple comparison of factors, the degree of significance of each factor, criterion and indicator was determined through analytical hierarchy process (ahp) and the model of ranking of educational departments was developed.