خیر ایرانی خیرِ عراقی؛ مقایسه الگوی فعالیت‌های خیر دینی ایرانیان و عراقیان در آیین پیاده‌روی اربعین

آیین پیاده‌روی اربعین یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات زیارتی سالانه در دنیا است. از ویژگی‌های این آیین پیاده‌روی در کنار تجربه دینی حاصل از حضور در آن، مشارکت در فعالیت‌ها و خدمات رایگانِ داوطلبانه برای زائران است که مصداق مفهوم خیرِ دینی است. نمودهای این فعالیت‌ها و مشارکت‌های خیر دینی، دو سپهر عراقی و ایرانی دارد. از یک‌سو، عراقیان سهم اصلی و اکثریت در خدمات به زائران را بر عهده دارند. از سوی دیگر همراه با توجه به افزایش تعداد زایران ایرانی، مشارکت آنان در خدمات به زائران هم در حال افزایش است. روش پژوهش کیفی و با استفاده از تکنیک‌های مصاحبه و مشاهده مشارکتی با ثبت داده‌هایی همچون عکس، فیلم و یادداشت‌های میدانی بوده است. بر اساس یافته‌های پژوهش هفت نوع فعالیت خیر دینی در خدمات‌دهی داوطلبانه به زائران شناسایی شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که فعالیت‌ها و خدمات عراقیان و ایرانیان به‌رغم شباهت‌های کلی، شامل تفاوت‌های اساسی، از جمله در شیوه مدیریت و تاسیس موکب‌ها، نقش حکومت در سازماندهی اجرایی اربعین، انگیزه‌های سیاسی و انقلابی از فعالیت های خیر دینی و میزان رقابت برای خدمت رسانی می‌شود. بر این اساس، دلالت‌های نتایج پژوهش برای سیاستگذاریِ مناسب در نحوه مواجهه نظام حکمرانی با امر دینی و کنش‌های خیر در آیین پیاده‌روی اربعین مورد بحث قرار گرفته است.

iranian good-iraqi gooda comparative study of the iranian and iraqi religious good activities during the arabaeen ritual march

the arabeen ritual march is one of the world’s greatest annual pilgrimage assemblies. in addition to the acquired religious experience through presentence in this march, participation in the voluntary gratuitous activates and services for the pilgrims is a referent of the concept of religious good. the manifestations of these activities and contributions to religious good have two spheres, i.e. iranian and iraqi. on the one hand, the iraqis have the main contribution and render greatest chunk of services to the pilgrims, and, on the other hand, simultaneous with the increase in the number of iranian pilgrims, their contribution to the services to the pilgrims too are increasing. qualitative research method was employed and the necessary data was collected through interview and participative observation, by recording data including photos, films and field notes. based on the findings of the research, seven types of charitable religious activities were identified in providing voluntary services to pilgrims. the findings of the research indicate that despite similarities between the iranian and iraqi services and activities, there are basic differences between them regarding their management style and establishment of makeshift service stations (mokebs), role of government in organizing the executive affairs of the arabaeen march, political and revolutionary incentives behind the religious good activities and the level of competition for rendering services. on the basis of the abovementioned findings, the connotations of the findings of this research have been discussed for suitable policymaking related to the way of government’s handling of the religious and good actions during the arabaeen ritual march.