بازتعریف مفهوم عرفی‌شدن و شاخص‌یابی آن در منابع اسلامی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
بستان (نجفی) حسین
|
|
منبع
|
راهبرد فرهنگ - 1397 - شماره : 42 - صفحه:7 -32
|
|
چکیده
|
امروزه کمتر جامعه‌شناسی ضرورت توجه به مسئله عرفی‌شدن در ایران را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تهدیدات فرهنگی جامعه انکار می‌کند. بحث عرفی‌شدن دارای پیچیدگی‌‌ها و ابهام‌‌های متعددی است که بخشی از آنها به ملاحظات مفهومی بازمی‌گردند. این ابهام‌‌ها به‌طور قهری موجب آشفتگی‌هایی در تحقیقات تجربی عرفی‌شدن نیز گردیده و روایی آنها را با چالش روبه‌رو کرده‌اند. در این مقاله دو گام در جهت ایضاح بیشتر مفهوم عرفی‌شدن و هموارسازی مسیر به‌کارگیری آن در تحقیقات تجربی برداشته شده است. در گام نخست، کوشش شده از طریق واکاوی‌‌های عقلی و منطقی در تعاریف پیشین، تعریف مفهومی قابل قبولی از عرفی‌شدن ارائه گردد. مهم‌ترین نتیجه مقاله در این گام، دستیابی به توضیحاتی روشنگر درباره تفکیک سطوح و دامنه عرفی‌شدن و نیز تفکیک میان دو جنبه سلبی و ایجابی آن است. در گام دوم که ناظر به تعریف عملیاتی عرفی‌شدن بوده است، بیش از هفتاد شاخص از طریق استقرا در متون دینی (قرآن کریم و منابع حدیثی شیعه) استخراج و در قالب یک چارچوب مفهومی تنظیم و ارائه شده‌اند. این چارچوب می‌تواند مشکل کمبود سنجه‌‌های غنی و معتبر در تحقیقات بومی عرفی‌شدن را برطرف سازد.
|
|
کلیدواژه
|
تعریف عرفی‌شدن، شاخص‌‌های درون‌دینی عرفی‌شدن، استقراء از متون دینی در علوم اجتماعی
|
|
آدرس
|
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه, گروه علوم اجتماعی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
hbostan@rihu.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|