نقد اخلاقی و اجتماعی پارادایم زیست‌ْپزشکی؛ با تاکید بر تعامل علوم پزشکی و علوم انسانی

ضرورت هم‌افزایی رشته‌های پزشکی و غیر پزشکی، از جمله مقولات بین‌الاذهانی در میان بیشتر اصحاب جامعه‌شناسی است؛ کارآمدی رویکردهای سلامت و درمان، مشروط به پاسداشت سایر وجوه انسان، مزید بر ابعاد زیستی و ذیل مفهوم «انسان یکپارچه» است. امر مذکور متضمن اتخاذ رویکردهای بین‌رشته‌ای و کاربست انواع فلسفه مضاف در روند جامعه‌پذیری کنشگران نظام سلامت خواهد بود، زیرا پرداختن به مضامین فرازیستی، در شرایط غلبه پارادایمی پوزیتیویسم، امری قریب به محال می‌نماید. براساس فرض اصلی مقاله، در صورت در نظر گرفتن الگوی زیست‌پزشکی، به‌منزله یک وجه خاص از معرفت قدسی، انتظار می‌رود «حاشیه‌ای شدن اخلاق در پزشکی»، که آسیب‌هایی نظیر «تقلیل طبابت از حکمت به فن»، «پزشکی‌سازی جامعه» و «کالایی‌شدن خدمات» از مهم‌ترین مصادیق آن هستند، به نحو موثری برطرف گردند. رفع پیامدهای مترتب بر محوریت بلاوجه رویکرد زیست‌پزشکی، منوط به ارائه صورت‌بندی جدید علوم پزشکی و علوم انسانی در وحدتی فراگیر با یکدیگر است. اصلاح آن‌دسته از ساختارهای آموزشی که بر پایه جدایی شاخه‌های علوم از یکدیگر تکوین یافته‌اند، نقطه شروع اصلاحات در این‌باره خواهد بود که در قالب یکپارچه‌سازی نظام آموزش عالی محقق می‌شود. مقاله حاضر، بر مبنای تقابل‌فکنی میان «ترجیحات تخصصی در پارادایم زیست‌پزشکی» و «نیازهای فرازیستی انسان»، می‌کوشد از طریق تحلیل محتوای داده‌های کیفی، علاوه بر شناسایی مضامین مربوط، برداشت‌های تفسیری را با محوریت فرضیه مذکور، از طریق تاکید بر همبستگی اندامواره میان علوم پزشکی و علوم انسانی ارائه نماید.