باززایی درون شیشه‌ای اسپرس (onobrychis sativa) با استفاده از ریزنمونۀ نوک ساقه

نیاز روزافزون به فرآورده‌های دامی، به‌کارگیری روش‌های زیست‌فناوری (بیوتکنولوژی) در بهبود گیاهان علوفه ای مانند اسپرس را با اهمیت کرده است. در این تحقیق، تاثیر سطوح مختلف تنظیم‌کننده های رشدی اکسین (naa و iba) و سیتوکینین (bap، زآتین و tdz) بر پاسخ رشدی درون شیشه ای ریزنمونه‌های نوک ساقۀ رقم های خوانسار و شهرکرد اسپرس بررسی شد. برای این منظور، ریزنمونه‌های نوک ساقه از بذرهای ضدعفونی شده و جوانه‌زدۀ 47 روزه تهیه و روی محیط کشت ms جامد حاوی سطوح مختلف اکسین و سیتوکینین کشت شدند. نتایج نشان داد که درصد ساقه‌های چندگانه، شمار ساقه در هر ریزنمونه و طول ساقه رشد کرده به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر رقم، ترکیب تنظیم کننده های رشدی و اثر متقابل بین آن ها قرار گرفت. درصد ساقه های چندگانه و میانگین شمار ساقه در هر ریزنمونه به ترتیب از 0 تا 17/89 درصد و 1 تا 03/5 متغیر بود. به‌طورکلی، درصد پینه (کالوس)‌زایی، درصد ساقه‌های چندگانه و شمار ساقه در هر ریزنمونه در رقم خوانسار به‌طور معنی داری بیشتر از رقم شهرکرد بود. بیشترین درصد شاخه زایی (15/98 درصد)، ساقه‌های چندگانه (17/89 درصد) و شمار ساقه در هر ریزنمونه (3/4) در رقم خوانسار و محیط کشت ms حاوی 1/0 میلی گرم در لیتر iba به همراه 3 میلی گرم در لیتر bap به دست آمد. ریشه‌زایی ساقه‌ها و رشد مناسب ریشه‌ها در محیط کشت ms بدون تنظیم کننده‌های رشدی مشاهده شد. این نتایج نه تنها از جنبۀ ریزازدیادی و کشت درون شیشه ای، بلکه به‌عنوان پیش‌زمینۀ مناسب برای هدف‌های اصلاحی و انتقال ژن به این گیاه اهمیت دارد.