همخوانی گروه‌بندی رقم‌ها و رگه‌های پیشرفته سویا با استفاده از نشانگرهای ریز ماهواره و شاخص‌های تحمل به تنش خشکی در دو منطقه رشت و گنبدکاووس

پیچیدگی کنترل ژنتیکی تحمل به خشکی، استفاده از روش های مولکولی در کنار روش های زیست‌سنجی (بیومتری) را برای بهبود این صفت در گیاهان پرهیز‌ناپذیر می سازد. این پژوهش با شمار 121 رقم و رگه (لاین) پیشرفته سویا در دو محیط عادی (نرمال) و تحت تنش خشکی به همراه 21 نشانگر ریز ماهواره مرتبط با تحمل به تنش خشکی در دو منطقه رشت و گنبدکاووس اجرا شد. گروه‌بندی ژنوتیپ ها بر پایه شاخص تحمل به تنش (sti)، میانگین هندسی بهره وری (gmp)، شاخص میانگین عملکرد (mp) و شاخص پایداری (yi) و همچنین عملکرد بوته در شرایط عادی و تنش با استفاده از تجزیه خوشه ای در هر دو منطقه، آن‌ها را به سه خوشۀ حساس، نیمه‌حساس و متحمل منتسب کرد. بنا بر نتایج، ژنوتیپ های شماره 8، 9، 11، 25، 34، 37، 42، 44، 49، 63، 66 و 86 در هر دو منطقه به‌عنوان ژنوتیپ های متحمل شناسایی شدند. تجزیه خوشه ای بر پایه نشانگرهای ریز ماهواره نیز رقم‌ها و رگه ها را به سه گروه تقسیم کرد. مقایسۀ دو نمودار درختواره‌ای (دندروگرام ) بیانگر همخوانی شایان‌توجه بین آن‌ها بود. تجزیه رگرسیونی گام‌به‌گام نیز نشان داد که نشانگرهای satt454، satt142، satt648 و satt345 ارتباط معنی داری با شاخص های تحمل به خشکی دارند و به‌طور متغیر بین 4 الی 15 درصد از تغییرات آن‌ها را توجیه کردند. این نتایج می تواند تاییدی بر نقش این نشانگرها در پیوسته بودن با نواحی ژنومی مرتبط باتحمل به تنش خشکی باشد و انتظار می رود بتوان از آن‌ها در برنامه های بهبود عملکرد سویا در رویارویی با تنش خشکی بهره برد.