بررسی و مقایسه برخی خصوصیات بیوشیمیایی در ژنوتیپ‌های مختلف آجیلوپس تایوچی (Aegilops tauschii) ایران

این تحقیق به منظور بررسی و مقایسه برخی خصوصیات بیوشیمیایی 50 ژنوتیپ آجیلوپس تایوچی (aegilops tauschii) ایرانی و رقم کوهدشت به عنوان شاهد زراعی انجام گرفت. هشت صفت مرتبط با عملکرد و مقاومت به تنش های زنده و غیر زنده در یک طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران در سال 1388 مورد مطالعه قرار گرفت. این صفات شامل فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز، اندازه‌گیری محتوی کلروفیل، کارتنویید و پروتیین محلول کل بود که بر روی بافت برگ انجام و داده ها با استفاده از نرم‌افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ‌ها از نظر تمامی صفات دارای اختلاف معنی‌داری بودند. در تمامی ژنوتیپ‌ها همبستگی معنی‌دار و مثبتی بین میزان کلروفیل a و کارتنویید وجود داشت، ولی همبستگی بین میزان آنزیم، محتوی کلروفیل و کارتنویید معنی‌دار نبود. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین پروتیین، آنزیم های کاتالاز، پلی فنل اکسیداز و پراکسیداز وجود داشت. همچنین یک رابطه منفی و معنی‌دار بین آنزیم کاتالاز با دو آنزیم دیگر (پلی فنل اکسیداز و پراکسیداز) مشاهده گردید، اما هیچ همبستگی بین دو آنزیم پلی فنل اکسیداز و پراکسیداز وجود نداشت. تجزیه به مولفه های اصلی 8 متغیر اولیه را در قالب دو مولفه جدید گروه‌بندی نمود که در مجموع این دو مولفه 3/69 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. مولفه اول 9/42 درصد از تغییرات کل را توجیه کرد که عمدتاً محتوای کلروفیل و کاروتنویید را در بر می‌گرفت. در حالی که متغیر دوم 4/26 درصد از کل تغییرات را توجیه کرد که عمدتاً پروتیین، آنزیم پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و کاتالاز را شامل می شد. همچنین تجزیه خوشه‌ای به روش upgma ژنوتیپ‌ها را به 5 گروه تقسیم کرد. نتایج این تحقیق نشان داد که ژنوتیپ‌ها از لحاظ کلیه صفات به طور معنی‌داری متفاوت بودند، برخی از ژنوتیپ‌ها نسبت به ژنوتیپ‌های دیگر و شاهد زراعی دارای میزان بالاتری از این صفات بودند، ‌بنابراین می‌توان از این ژنوتیپ‌های وحشی (بخصوص ژنوتیپ‌ها با میزان بالایی از این صفات) در برنامه های اصلاحی استفاده نمود.