ارزیابی و شناسایی اولیه لاین‌های برتر گندم نان در شمال استان خوزستان

بررسی لاین های جدید گندم در قالب آزمایش های پیشرفته در مناطق هم اقلیم و استفاده از جمع بندی آنها به منظور دست یابی به ارقام مناسب جهت کشت در هر منطقه در اغلب برنامه‌های به نژادی دنیا متداول است. بدین منظور و جهت شناسایی بهترین لاین‌های گندم نان از لحاظ عملکرد و پایداری، آزمایشی طی دو سال زراعی 1400-1399 و 1401-1400 در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی‌آباد، دزفول اجرا شد. در سال اول تعداد 407 لاین جدید گندم به همراه چهار رقم شاهد منطقه و در سال دوم 88 لاین برتر سال اول به همراه دو رقم مهرگان و چمران2 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میانگین عملکرد 88 لاین انتخابی در سال دوم در حدود 6919 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به عملکرد همین لاین ها در سال اول در حدود یک تن کاهش داشت. یکی از اصلی ترین دلایل این کاهش عملکرد را می توان به افزایش دمای اسفندماه در سال دوم (دمای میانگین 20 درجه سانتیگراد) نسبت به سال اول (16 درجه سانتیگراد) ذکر کرد که باعث شد میانگین دوره پر شدن دانه از 49.5 روز در سال اول به 46.7 روز در سال دوم برسد. در نهایت با توجه به مجموع صفات اندازه گیری شده طی دو سال زراعی لاین‌های شماره 384، 365، 356، 383، 355، 389 و 424 به عنوان برترین لاین‌ها انتخاب شدند. در بررسی شجره لاین‌های برتر مشخص شد که در شجره پنج لاین برتر، یک والد مشترک به نام borl14 وجود دارد که احتمالا توانسته تا حدودی باعث برتری این لاین‌ها نسبت به سایر لاین‌های مورد آزمایش شود. با توجه به این نتایج می توان پیشنهاد استفاده از این لاین جهت بهبود برنامه اصلاحی گندم در مناطق گرم و خشک جنوب را مطرح و اجرایی کرد.

evaluation and preliminary identification of superior lines of bread wheat in the north of khuzestan province

for this purpose and identify the best bread wheat lines in terms of yeild and stability, an experiment was carried out during the two crop years of 2020-2021 and 2021-2022 in the research farm of safi abad agricultural and natural resources research center, dezful. 407 new wheat lines were evaluated along with 4 regional control varieties, in the first year 88 best lines of the first year were evaluated along with mehrgan and chamran 2 varieties, in the second year. one of the main reasons for this decrease in yield can be attributed to the increase in the temperature of march in the second year (20 degrees celsius) compared to the first year (16 degrees celsius), which caused the average grain filling period from 49.5 days in the first year to reach 46.7 days in the second year. finally, according to the total measured traits of each line during two crop years, lines no. 384, 365, 356, 383, 355, 389 and 424 were selected as the best lines. pedigree study of the top lines, it was found that in the pedigree of the top 5 lines, there is a common parent named borl14, which probably made these lines superior to the other tested lines. according to these results, it is possible to propose and implement the use of this line to improve the wheat breeding program in the hot and dry areas of the south.