اثر قارچ مایکوریزا و کود فسفر بر عملکرد و مقدار کوماریک‌اسید میوه خیار تلخ تحت رژیم‌های مختلف آبیاری

به‌منظور بررسی تاثیر قارچ مایکوریزا و کود فسفر بر گیاه خیار تلخ تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی در سال 1399 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. سه رژیم آبیاری شامل آبیاری کامل، کم آبیاری متوسط و کم آبیاری شدید در کرت‌های اصلی و ترکیب فاکتوریل دو گونه قارچ glomus mosseae و glomus intraradices همراه با شاهد (بدون قارچ) و یک میزان فسفر به همراه شاهد بدون فسفر در کرت‌های فرعی به صورت تصادفی قرار گرفت. نتایج نشان داد تحت تنش کم‌آبیاری عملکرد میوه، کلروفیل کل، فسفر برگ و درصد کلونیزاسیون نسبت به آبیاری کامل کاهش و پرولین، مالون‌دی‌آلدهید، نشت یونی برگ، آنزیم های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز و کوماریک اسید میوه افزایش داشت. کاربرد قارچ های مایکوریزا و کود فسفر در شرایط کم آبیاری و آبیاری کامل باعث کاهش مالون‌دی‌آلدهید و بهبود عملکرد میوه و سایر صفات شد. بیشترین عملکرد میوه (3133.27 گرم بر متر مربع) به بوته های تحت تلقیح با گونه glomus mosseae و کاربرد فسفر در شرایط آبیاری کامل اختصاص داشت. بیشترین مقدار کوماریک اسید میوه (تقریبا 11 پی‌پی‌ام) مربوط به بوته های تحت تلقیح با گونه glomus mosseae در شرایط مصرف و عدم مصرف کود فسفر تحت شرایط کم آبیاری شدید بود. طبق نتایج به دست آمده می‌توان کاربرد دو گونه glomus mosseae وglomus intraradices و عنصر فسفر کافی را جهت بهبود عملکرد و کیفیت میوه خیار تلخ تحت تنش کم آبیاری و آبیاری کامل پیشنهاد کرد.

effect of mycorrhizal fungi and phosphorus fertilizer on yield and coumaric acid content of bitter gourd fruit under different irrigation regimes

n order to investigate amf and phosphorus fertilizer effects on bitter gourd under different irrigation regimes, an experiment was conducted in the research farm of the faculty of agriculture of tarbiat modares university in 2020 as a split factorial based on a randomized complete blocks design with three replications. three irrigation regimes including full irrigation, moderate irrigation deficit, and severe irrigation deficit were randomized in the main plot units and the factorial combination of two species of fungi glomus mosseae and glomus intraradices along with control (without fungi) and an amount of phosphorus with a control without phosphorus was randomly placed in the sub-plot units. the results showed that under water dificit stress, fruit yield, total chlorophyll, leaf phosphorus, and colonization percentage decreased compared to full irrigation, and proline, mda, leaf ion leakage, cat and apx enzymes, and coumaric acid increased. the use of amf and phosphorus fertilizer under full and low irrigation conditions reduced mda and improved fruit yield and the other investigated plant traits. the highest fruit yield (3133.27 g.m-2) was allocated to the plants under inoculation with glomus mosseae species and phosphorus application under full irrigation regime. the highest amount of fruit coumaric acid (almost 11 ppm) was obsereved in inoculated plants with glomus mosseae species and application and non-application of phosphorus fertilizer under severe irrigation deficit. according to the obtained results, it is possible to suggest the use of two species of glomus mosseae and glomus intraradices and sufficient phosphorus element to improve the yield and quality of bitter gourd fruit under water dificit stress and full irrigation.