غربالگری و ارزیابی توده‌های وحشی آژیلوپس تائوشی با استفاده از صفات مورفوفیزیولوژیکی تحت تنش شوری

هدف از این تحقیق بررسی تاثیر تنش شوری بر تغییرات صفات مورفو فیزیولوژیکی 109 توده از گونه aegilops tauschii جمع آوری شده از مناطق مختلف جهان به همراه دو رقم شاهد گندم نان ارگ (متحمل به شوری) و دریا (حساس به شوری) بود. بدین منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با دو سطح شوری (صفر و 300 میلی مولار nacl) به عنوان فاکتور اول و 111 ژنوتیپ (109 توده و دو رقم شاهد) به عنوان فاکتور دوم با سه تکرار در گلخانه دانشگاه بین المللی امام‌خمینی اجرا شد. پس از اعمال تنش شوری، اقدام به اندازه‌گیری صفات مورفو فیزیولوژیکی شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که توده‌های مورد بررسی از نظر کلیه صفات (سدیم اندام هوایی و ریشه، پتاسیم اندام هوایی و ریشه، نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی، محتوای نسبی کلروفیل برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه) به جز صفت نسبت پتاسیم به سدیم ریشه با یکدیگر اختلاف معنی‌دار داشتند. تاثیر تنش شوری نیز بر صفات یاد شده به‌جز پتاسیم ریشه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار گردید. در مجموع صفات برخی توده‌های جمع‌آوری شده از کشورهای ایران، گرجستان، کوزوو، آذربایجان و ترکمنستان از نظر صفات مورد مطالعه عملکرد قابل قبولی را در شرایط تنش شوری حتی نسبت به رقم شاهد و مقاوم ارگ نشان دادند. همچنین نمودار درختی حاصل از تجزیه خوشه‌ای و بررسی میانگین زیرگروه‌ها نشان داد که توده‌های جمع‌آوری شده از کشورهای ایران، گرجستان، کوزوو، آذربایجان و ترکمنستان دارای مقاومت و تحمل بیشتری نسبت به تنش شوری بودند.

screening and evaluation of wild accessions of ae. tauschii using morphophysiological traits on salinity stress

the aim of this study was to investigate the effect of salinity stress on changes in morpho physiological traits of 109 accessions of aegilops tauschii collected from different regions of the world, along with two check cultivars, arg (salinity tolerant) and darya (salinity sensitive). for this purpose, a factorial experiment with two levels of salinity (zero and 300 mm nacl) as the first factor and 111 genotypes (109 accessions and two check cultivars) as the second factor was conducted using a randomized complete block design with three replications. after salt stress treatment, some morpho physiological traits were measured and the results were analyzed. analysis of variance results showed that the studied accessions differed significally from each other (p≤0.01) in terms of all traits (shoot and root sodium, shoot and root potassium, shoot potassium to sodium ratio, leaf chlorophyll content, shoot fresh and dry biomass, and root fresh and dry biomass), except for the root potassium to sodium ratio. the effect of salinity stress on the aforementioned traits was also significant (p ≤ 0.01) except for root potassium. in total, some accessions collected from iran, georgia, kosovo, azerbaijan, and turkmenistan showed acceptable performance in terms of the studied traits under salt stress conditions, when compared to the resistant check cultivar arg. in addition, the dendrogram obtained from the cluster analysis and the survey of subgroup averages showed that the accessions collected from iran, georgia, kosovo, azerbaijan, and turkmenistan had greater resistance and tolerance to salinity stress.