مقایسه کارایی روش‌های نمونه‌برداری، شکل و ابعاد کوآدرات در برآورد جمعیت علف‌های ‌هرز مزارع ذرت تحت سیستم‌های آبیاری مختلف

در برنامه‌‌ریزی مدیریت علف‌های‌ هرز، مهمترین مرحله شناخت جمعیت علف‌های ‌هرز می‌باشد که با نمونه‌برداری آغاز می‌شود. به‌منظور بررسی کارایی روش‌های نمونه‌برداری تصادفی، زیگزاگ و قطری به‌ترتیب با 28، 29 و 28 واحد نمونه‌برداری، شکل (مربع و مستطیل) و ابعاد کوآدرات (0.25 متر مربع و یک متر مربع) در برآورد جمعیت علف‌های ‌هرز مزارع ذرت تحت سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، نشتی و بارانی، پژوهشی در سال‌ زراعی 99-1398 در شش مزرعه ذرت (zea mays l.) انجام شد. به منظور برآورد دقت روش‌های نمونه‌برداری، ابتدا قطعه مورد مطالعه با روش نمونه‌برداری شبکه‌بندی معیار به ابعاد 5 متر × 5 متر (171 نقطه نمونه‌برداری) شبکه‌بندی و در محل تلاقی خطوط با استفاده از کوآدرات‌ مربع (100×100 سانتی‌متر)، مساحتی معادل یک متر مربع مورد بررسی قرار گرفت و داده‌های مربوط به تراکم و تنوع گیاهچه‌های علف‌های ‌هرز به تفکیک گونه در مرحله چهار برگی ذرت و پیش از کاربرد علف‌کش طی یک مرحله ثبت شد. نتایج نشان داد که صرف نظر از شکل کوآدرات و روش نمونه‌برداری، کوآدرات‌های یک متر مربعی در مقایسه با ابعاد کوچک‌تر کوآدرات، برآورد بهتری از تنوع گونه‌ای و تراکم جمعیت علف‌های ‌هرز در مزارع ذرت تحت سه سیستم‌ آبیاری داشتند. اما هنگامی‌که تنها تراکم علف‌های‌ هرز مد نظر باشد، استفاده از کوآدرات‌ مستطیل‌شکل 0.25 متر مربعی (100 × 25 سانتی‌متر) توانست برآورد تراکم علف‌های ‌هرز را با دقت قابل قبولی انجام دهد. با توجه به متفاوت‌بودن الگوی خیس‌شدن خاک در سیستم‌های آبیاری مختلف و به تبع آن ظهور علف‌های ‌هرز و نحوه پیمایش در هر روش نمونه‌برداری، روش‌های نمونه‌برداری برآوردهای متفاوتی از تراکم جمعیت علف‌های هرز نشان دادند؛ به‌طوری‌که روش نمونه‌برداری قطری در سیستم آبیاری قطره‌ای و روش‌های نمونه‌برداری زیگزاگ و تصادفی در سیستم‌های آبیاری بارانی و نشتی، خطای کمتری را در مقایسه با روش نمونه‌برداری شبکه‌بندی معیار نشان دادند. این در حالی است که در بررسی تک گونه‌های علف‌های ‌هرز، روش نمونه‌برداری سیستماتیک قطری در هر سه سیستم آبیاری کمترین خطا را در دقت برآورد تراکم گونه‌های مورد مطالعه در مقایسه با روش شبکه‌بندی معیار نشان داد.

comparision the effectiveness of sampling methods, the shape and size of quadrat for estimating weed population in corn fields under different irrigation systems

in weed management planning, the most important step is to know the weed population, which starts with sampling. in order to investigate the effectiveness of random, zigzag and diagonal sampling methods with 28, 29, and 28 sampling units, respectively, the shape (square and rectangle) and the size of the square (0.25 square meters and one square meter) for estimating the weed population of corn fields under drip, furrow, and sprinkler irrigation systems, a research was conducted in 2020 in six corn (zea mays l.) fields. in order to estimate the accuracy of the sampling methods, first, the studied area was gridded with the standard grid sampling method of 5 m × 5 m (171 sampling points) and at the intersection of the lines using a square quadrat (100 × 100 cm), an area equal to one square meter. the data related to the species density and diversity of weed seedlings by species were recorded at the four-leaf stage of corn and before herbicide application in one stage. the results showed that regardless of the quadrat shape and sampling methods, one square meter quadrats had a better estimate of species diversity and weed population density in corn fields under three irrigation systems. but when only weed density is considered, the use of a rectangular square of 0.25 m2 (100 × 25 cm) was able to estimate weed density with acceptable accuracy. due to the different pattern of soil wetting in different irrigation systems and consequently the appearance of weeds and the way of navigation in each sampling method, the sampling methods showed different estimates of the population density of weeds; so that the diagonal sampling method in the drip irrigation system and the sampling methods zigzag and random in sprinkler and furrow irrigation systems showed less error compared to standard grid sampling method. meanwhile, in the investigation of single weed species, the diagonal systematic sampling method in all three irrigation systems showed the least error in the accuracy of the density estimation of the studied species compared to the standard grid method.