ارزیابی جذب عناصر غذایی پرمصرف و شاخص‌های کارایی فسفر در کلزا (brassica napus) تحت تاثیر مدیریت کود فسفره

کارایی جذب و مصرف فسفر و سایر عناصر غذایی تحت تاثیر میزان مصرف کود فسفره و کاربرد کودهای زیستی قرار می گیرد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثر کودهای شیمیایی و زیستی فسفره بر جذب عناصر و شاخص‌های کارایی فسفر در کلزا، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، در سال 1399 انجام شد. عامل اول شامل صفر، 25، 50، 75، 100، و 125 کیلوگرم در هکتار فسفر خالص و عامل دوم شامل کود زیستی فسفره حاوی باکتری سودوموناس و عدم کاربرد آن بودند. کود فسفره موجب افزایش جذب نیتروژن، فسفر، و پتاسیم شد. بیشترین عملکرد دانه از 125 کیلوگرم کود فسفره و زیستی فسفره به دست آمد. با مصرف 125 کیلوگرم فسفر و کاربرد کود زیستی بیشترین کارایی جذب و انتقال مجدد فسفر حاصل شد. بیشترین شاخص برداشت فسفر از تیمار کاربرد 50 کیلوگرم فسفر و عدم کاربرد کود زیستی و بیشترین شاخص کارایی مصرف فسفر از تیمار کاربرد 50 کیلوگرم فسفر به‌همراه کود زیستی حاصل شد. به‌طور کلی، مصرف کود زیستی همراه کود شیمیایی فسفره موجب افزایش جذب عناصر و عملکرد دانه شد. نتایج نشان داد در صفاتی چون عملکرد دانه، درصد فسفر دانه و اندام هوایی تفاوت معنی‌داری بین کاربرد 50 کیلوگرم کود فسفره+ باکتری با کاربرد سطوح بالاتر کود فسفره به‌تنهایی وجود نداشت، بنابراین کود زیستی می‌تواند جایگزین بخشی قابل توجهی از کود شیمیایی فسفره شود.

evaluation of the macronutrients uptake and phosphorus efficiency traits of rapeseed (brassica napus) under phosphorus fertilizer management

uptake and use efficiencies of phosphorus and some other nutrients affected by rate of phosphorus fertilizer and bio-fertilizers application. this experiment carried out to evaluate the effect of chemical and biological phosphorus fertilizers on the phosphorus uptake and use efficiency in rapeseed in a factorial based on a randomized complete block design with three replications at the research station of the faculty of agriculture, yasouj university, in 2019. the first factor included zero, 25, 50, 75, 100, and 125 kg ha-1 of phosphorus and the second factor included phosphorus biofertilizer containing pseudomonas and its non-use. phosphorous increased the uptake of nitrogen, phosphorus, and potassium. the highest yield was obtained from 125 kg of phosphorus and phosphorus biofertilizer. with the consumption of 125 kg of phosphorus and biofertilizer, the highest phosphorus use efficiency and remobilization was achieved. the highest phosphorus harvest index was obtained from the applying 50 kg of phosphorus and no biofertilizer, and the highest phosphorus utilization efficiency was obtained from the applying 50 kg of phosphorus along with biofertilizer. generally, using biofertilizer with phosphorus increased nutrients uptake and seed yield. in traits such as grain yield, grain and shoot phosphorus content, there was no significant difference between the application of 50 kg of phosphorus + bacteria with the application of higher levels of phosphorus fertilizer alone, therefore, biological fertilizer can be substituted a significant part of chemical phosphorus fertilizer.