اثر هورمون‌پاشی و تلقیح باکتری بر لوبیاچیتی در شرایط متفاوت دمایی و رطوبتی

کشت لوبیا چیتی در ایران در ماه های مختلف از اردیبهشت تا تیرماه متداول است. به‌منظور بررسی اثر استیل سالیسیلیک اسید (هورمون asa) و باکتری باسیلوس ولزنسیس (bacillus velezensis) بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا چیتی، آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه آموزشی و پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1400 در تاریخ های کاشت مجزا ( نیمه اردیبهشت و آخر خردادماه) انجام شد. تیمارها شامل دو سطح آبیاری (آبیاری 70% و 100% نیاز آبی گیاه) به‌عنوان کرت اصلی، محلول‌پاشی بوته (هورمون asa در سطح 5/0 میلی‌مولار و شاهد) به‌عنوان کرت فرعی و تلقیح بذر با باکتری باسیلوس ولزنسیس و عدم تلقیح به‌عنوان کرت فرعی فرعی بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برهمکنش تاریخ کاشت، آبیاری، محلول‌پاشی هورمون asa روی بوته و تلقیح بذر با باکتری بر صفات شاخص سطح برگ، عملکرد دانه، شاخص برداشت گیاه لوبیا چیتی معنی‌دار بود. در تیمارهای بدون تنش آبی، در کشت نیمه اردیبهشت ماه بیش‌ترین ارتفاع بوته (154 سانتی‌متر)، تعداد شاخه فرعی در بوته (هفت عدد) شاخص سطح برگ (3/7)، عملکرد دانه (3045 کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (43%)، وزن صددانه (37 گرم)، تعداد غلاف در بوته (24 عدد) در اثر محلول‌پاشی اسیدسالیسیلیک و تلقیح با باکتری به‌دست آمد. بالاترین عملکرد بیولوژیک (7997 کیلوگرم در هکتار) مربوط به کشت آخر خردادماه در اثر تنش کم آبی (70% نیاز آبی گیاه) و محلول پاشی با هورمون asa و تلقیح با باکتری‌ بود. به‌طور کلی، در شرایط تنش کم آبی در هر دو تاریخ کاشت کاربرد توام هورمون‌پاشی بوته و تلقیح بذر با باکتری باعث افزایش صفات عملکرد گیاه لوبیا چیتی شد.

the effect of hormone spraying and bacterial inoculation on pinto bean under different temperature and humidity conditions

pinto bean (phaseolus vulgaris) is being sown in iran from april to july. to investigate the effect of acetylsalicylic acid (asa) and bacillus velezensis bacteria on pinto bean yield and yield component, an experiment was conducted as a split-split plots experiment in a randomized complete block design with four replicates in the research farm of the college of agriculture and natural resources, university of tehran in 2021 on separate planting dates (mid may and late june). the treatments included two irrigation levels (irrigation 70% and 100% of the plant’s water requirement) as the main plot, foliar spraying (asa hormone at 0.5 mm level and control) as a secondary plot and inoculation with bacillus velezensis bacteria and no inoculation as a secondary subplot. results of the analysis of variance showed that the interactions of sowing date, irrigation, foliar spraying, and inoculation with bacteria on the traits measured in pinto beans was significant. the maximum plant height (154 cm), number of sub-branches (7), leaf area index (7.3), seed yield (3045 kg/ha), and harvest index (43%), 100 seed weight (37 g), pod number (24) were obtained in mid-may planting date, along with salicylic acid foliar spraying and bacterial inoculation without water stress. the highest biological yield (7997 kg/ha) was obtained under water deficit stress (70% of plant water requirement) and foliar spraying with asa hormone and inoculation with bacteria, in late june sowing date. overall, hormone spraying and inoculation with bacteria improved the yield characteristics of pinto bean under drought-stress conditions in both sowing dates.