مقاومت عرضی و چندگانه علفهای‌‏‌هرز باریکبرگ مشکل‌ساز به علف‏کش‏های پرکاربرد مزارع گندم و کلزا

گسترش مقاومت علف‏های هرز به علف‌کش‌ها یک تهدید برای کشاورزی ایران و دنیا است. اولین گام برای مدیریت این مشکل شناسایی جمعیت‌های مقاوم به علف کش می‌باشد. در این پژوهش 124 و 45 توده علف‌ هرز باریک‏برگ (شامل یولاف وحشی زمستانه، چچم یکساله و خونی‌واش کوچک) به ترتیب از مزارع گندم و کلزای استان‏های مختلف جمع‏آوری و از نظر بروز مقاومت به علف‏کش‏های پرکاربرد غربال‌گری شدند. توده‌های جمع‌آوری شده از مزارع گندم در مرحلۀ سه تا چهار برگی علف‌های ‏هرز با دُزهای توصیه شده علف‏کش‏های کلودینافوپ‏پروپارژیل، پینوکسادن، مزوسولفورون+یدوسولفورون و مزوسولفورون+یدوسولفورون+دیفلوفنیکان تیمار شدند. همچنین از علف‌کش‏های هالوکسی‏فوپ-آر-متیل، ستوکسیدیم، سیکلوکسیدیم و کلتودیم برای تیمار توده‌های جمع‌آوری شده از مزارع کلزا استفاده شد. آزمایش‌ها در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. چهار هفته پس از اعمال تیمارها، وزن ‏تر توده‏ها اندازه‏گیری شد. نتایج نشان داد به ترتیب 52، 9، 19 و 17 درصد از توده های جمع‌آوری شده از مزارع گندم به کلودینافوپ‏پروپارژیل، پینوکسادن، مزوسولفورون+یدوسولفورون و مزوسولفورون+یدوسولفورون+دیفلوفنیکان‏ مقاوم بودند. همچنین 47، 47 و 22 درصد از توده‌های جمع‌آوری شده از مزارع کلزا به‏ترتیب به هالوکسی‏فوپ-آر-متیل، ستوکسیدیم و کلتودیم مقاومت نشان دادند؛ در حالی که به سیکلوکسیدیم حساس بودند. در‌حالی‌که بروز مقاومت عرضی به علف‌کش‌های انتخابی کلزا در 36 درصد از باریک‌برگ‌های مورد مطالعه تشخیص داده شد، وقوع مقاومت چندگانه در 13 درصد از توده‌های یولاف وحشی زمستانه و 82 درصد از توده‌های چچم یک‏ساله به هر دو گروه از علف‏کش‏های بازدارنده accase و als در مزارع گندم تایید شد. توصیه می‌‌شود از کاربرد علف‏کش‌های با مکانیزم عمل یکسان برای کنترل علف‏های‏ هرز باریک‏برگ در مناطقی که گندم و کلزا در تناوب قرار دارند خودداری شود.

cross- and multiple-resistance of the problematic grass weeds to the commonly used herbicides of wheat and canola

the development of herbicide-resistant weed species is a threat to the agricultural industry in iran and the world. the first step in managing this issue is the identification of herbicide-resistant populations. in this study, 124 and 45 grass weed accessions, including winter wild oat, annual ryegrass, and littleseed canarygrass, were collected from wheat and canola fields, respectively, in different provinces of iran. the accessions were screened using commonly used herbicides at the three- to four-leaf stage. the weed accessions collected from wheat fields were exposed to the recommended field dose of clodinafop-propargyl, pinoxaden, mesosulfuron-methyl+iodosulfuron-methyl-na, and mesosulfuron-methyl+iodosulfuron-methyl-na+diflufenican. similarly, the canola grass weeds were treated with haloxyfop-r-methyl, sethoxydim, cycloxydim, and clethodim. the experiment was carried out based on a completely randomized design with four replications under controlled greenhouse conditions. four weeks after spraying, the fresh weight of the populations was measured. the results showed that 52, 9, 19, and 17% of grass weeds in wheat fields were resistant to clodinafop-propargyl, pinoxaden, mesosulfuron-methyl+iodosulfuron-methyl-na, and mesosulfuron-methyl+iodosulfuron-methyl-na+diflufenican, respectively. morover, 47, 47, and 22% of the canola grass weeds showed resistance to haloxyfop-r-methyl, sethoxydim, and clethodim, respectively; while they were susceptible to cycloxydim. cross-resistance to selective herbicides in canola was observed in 36% of the tested grass weed species. additionally, multiple resistance to both accase and als inhibitors in wheat fields was identified in 13% of winter wild oat and 82% of annual ryegrass populations, respectively. it is recommended to avoid the use of herbicides with the same mechanism of action for controlling grass weeds in areas where the wheat and canola rotation system is prevalent