بررسی اثر ریزنمونه و غلظت تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر کالوس‌زایی در اکوتیپ‌های گیاه آنغوزه (ferula assa-foetida l.)

برخی از گیاهان دارویی دارای اهمیتی جهانی و فراگیر بوده و به علت استفاده بی شمار در حال انقراض هستند. امروزه استفاده از کشت درون شیشه ای سبب شده است که سرعت تولید و تکثیر گونه‌های در حال انقراض افزایش یابد. اهداف این پژوهش، تعیین بهترین اکوتیپ، بهترین ریزنمونه کالوس زایی و همچنین بهترین سطح هورمونی موثر بر صفت های طول، عرض، ارتفاع و حجم کالوس ریزنمونه های به دست آمده از گیاهچه های حاصل از آنغوزه تلخ در کشت درون شیشه می باشد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با حداقل 4 تکرار بررسی شده است. با توجه به هدف مورد نظر، ریزنمونه ها در محیط های کشت موراشیک و اسکوگ با سطوح مختلف bap وnaa  قرار گرفتند. پس از 40 روز کشت ریزنمونه ها در محیط های حاوی هورمون صفات طول، عرض و حجم کالوس ها اندازه گیری شد. مقایسه میانگین ها نشان داد، ریزنمونه های ریشه در تیمار 2 میلی گرم در لیتر bap و 1 میلی گرم در لیتر naa بیشترین صفات مورد اندازه گیری را داشت و کالوس های مربوط به ریزنمونه های برگ و ساقه از بین رفتند. در بین اکوتیپ های مورد بررسی، اکوتیپ کرمان نسبت به اکوتیپ یزد دارای سرعت رشد کالوس بیشتری بودند و با گذشت زمان میزان سرعت رشد کالوس ها به شدت افزایش یافت. با توجه به اینکه سرعت رشد کالوس اکوتیپ اصفهان کم بود، از پژوهش حاضر حذف گردید.

effect of explants and concentrations of plant growth regulators on callus induction in ecotypes of ferula assa-foetida (l.)

some medical herbs are of universal importance and are becoming extinct due to their countless uses. today, the use of in vitro culture has increased the speed of production and reproduction of endangered species. the main of this research to determine the best ecotype, the best explant for callus induction, as well as the best level of hormones on traits including length, width, height and the callus volume of the explants obtained from ferula assa-foetida seedlings that have been grown in in vitro culture. this experiment has been implemented as factorial in completely randomized design with at least 4 replications. according to the purpose, the explants were placed in ms media supplemented with different levels of bap and naa. after 40 days, the traits including the length, width and volume of the callus were measured for induced callus. the comparison of the averages showed that the maximum size of target traits have been achieved for root explants cultured medium supplemented with 2 mg.l-1 bap and 1 mg.l-1 naa, while none of calluses derived from leaf and stem explants survived. among the ecotypes, the kerman demonstrated higher callus growth rate than the yazd, though this trait intensively increased through the time of culture. in addition, the calluses derived from isfahan showed low growth rate, so it was removed from the present study.