تاثیر کم‌آبیاری و محلول پاشی نانوکود نیتروژن بر صفات کمی و کیفی دانه زیره سیاه (bunium persicum l.)

به‌منظور بررسی اثر کم‌‌آبیاری و محلول‌پاشی نانوکود نیتروژن بر صفات کمی (ارتفاع، عملکرد زیستی و دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت) و کیفی (درصد و عملکرد اسانس) دانه زیره سیاه در سال 1397 آزمایشی به‌صورت کرت خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه پیام‌نور میلاجرد استان مرکزی انجام شد. سطوح آبیاری شامل: آبیاری کلیه جویچه‌ها (شاهد)، آبیاری یک‌ در میان جویچه‌ها (آبیاری به‌صورت ثابت فقط جویچه‌های فرد) و آبیاری یک ‌در میان متناوب جویچه‌ها (آبیاری به‌صورت دوره‌ای یک هفته جویچه‌های فرد و هفته بعدی جویچه‌های زوج) به‌عنوان کرت‌های اصلی و سطوح محلول‌پاشی نیتروژن شامل: عدم محلول‌پاشی کود (شاهد محلول‌پاشی آب مقطر)، کاربرد 1.5 و 3 لیتر در هکتار نانوکود به‌عنوان کرت‌های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج آزمایش نشان داد برهمکنش تیمارها بر تمامی صفات مورد مطالعه در سطح یک درصد معنی‌دار بود به‌گونه‌ای‌که بالاترین مقادیر صفات کمی (ارتفاع گیاه، عملکرد زیستی و دانه، وزن هزار دانه و شاخص برداشت) در تیمارهای آبیاری جویچه‌ای معمولی (بدون تنش کم‌آبی) با کاربرد 3 لیتر نانوکود نیتروژن حاصل شد درحالی‌که بالاترین و کمترین درصد و عملکرد اسانس (صفات کیفی) به‌ترتیب در روش آبیاری جویچه‌ای یک در میان متناوب با 3 لیتر نانوکود نیتروژن و تیمار آبیاری یک در میان ثابت بدون نانوکود نیتروژن حاصل شد. با توجه به اهمیت اقتصادی صفت عملکرد اسانس در تولید گیاهان دارویی و در شرایط کم‌آبی و لزوم مصرف بهینه نهاده‌ها (آب و کود) در راستای کشاورزی پایدار، استفاده از الگوی آبیاری یک در میان تناوبی و محلول‌پاشی 3 لیتر نانوکود نیتروژن، ضمن صرفه‌جویی در مصرف آب و تولید بالاترین میزان عملکرد اسانس در زیره سیاه در منطقه مورد مطالعه قابل توصیه است.

effect of low irrigation and foliar application of nano nitrogen fertilizer on quantitative and qualitative traits of black cumin seeds (bunium persicum l.)

this research aims to investigate the effect of low irrigation and foliar application of nano nitrogen fertilizer on quantitative (height, biological and seed yield, thousand seed weight and harvest index) and qualitative (essential oil percentage and yield) traits of black cumin seeds in 2018 in a split plot arrangment complete blocks. a random experiment with three replications was carried out on the farm of the payame noor milajerd university. irrigation levels include: irrigation of all furrows (control), irrigation once in between furrows (fixed watering of only odd furrows) and intermittent irrigation of furrows (irrigation in rounds of one week for odd furrows and the next week for even furrows) as main plots and levels of nitrogen foliar application include: no foliar application of fertilizer (control of foliar application of distilled water), application of 1.5 and 3 liters per hectare of nanofertilizer were considered as sub-plots. the results of the experiment showed that the interaction effect of the treatments on all studied traits was significant at the one percent level, so the highest values of quantitative traits (plant height, biological and seed yield, 1000-seed weight, and harvest index) in normal furrow irrigation treatments (without drought stress) with the application of nitrogen nanofertilizer was obtained. while the highest and lowest percentage and yield of essential oil (qualitative properties) were obtained, respectively, in the furrow irrigation method with 3 liters of nitrogen nanofertilizer and constant irrigation treatment without nitrogen nanofertilizer. considering the economic importance of essential oil performance in the production of medicinal plants and in water shortage conditions and the need for optimal consumption of inputs (water and fertilizer) in the direction of sustainable agriculture, the use of an intermittent irrigation pattern and foliar spraying of 3 liters of nitrogen nanofertilizer, while saving consumption water and production of the highest yield of essential oil in black cumin in the study area is recommended.