بررسی تاثیر کشت مخلوط کنجد، ماش و لوبیا چشم‌ بلبلی بر شاخص‌های سودمندی کشت

به منظور مطالعه ی تاثیر الگوی کشت بر عملکرد و شاخص های سودمندی کنجد، ماش، و لوبیا چشم بلبلی در کشت مخلوط، آزمایشی در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. این آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل الگوهای مختلف کشت در 15 سطح شامل تک کشتی کنجد، تک کشتی ماش، تک کشتی لوبیا چشم بلبلی، نسبت های مخلوط سه گانه: 1-2-2(1لوبیا، 2کنجد و 2ماش)، 2-1-2، 1-3-1 ،2-2-1 و2-3-2 و نسبت های مخلوط دوگانه: 3کنجد-3لوبیا، 3کنجد-3ماش، 3لوبیا-3ماش، 2کنجد–4ماش، 2کنجد–4لوبیا، 4کنجد-2ماش و 4کنجد-2لوبیا، بود. نتایج این پژوهش نشان داد که نسبت برابری کلی زمین در الگوی کشت مخلوط 3ماش-3لوبیا با میانگین 1.56 بیشترین میزان را داشت. الگوهای کشت 4کنجد-2لوبیا (با میانگین 1/21)، 2لوبیا-3کنجد-2ماش (با میانگین 1/19)، 2کنجد-4 لوبیا (با میانگین 1/18) و 2کنجد-4ماش (با میانگین 1/09) دارای نسبت برابری کلی بیشتر از یک بودند. در بین الگوهای کشت، کنجد در الگوی 2لوبیا-3کنجد-2ماش دارای بیشترین درجه تهاجمی (با میانگین 1/03)، ضریب ازدحام نسبی (با میانگین 4/64) و بیشترین شدت نسبی رقابت (با میانگین 10/82) را داشت که حاکی از برتری کنجد در این الگوی کشت نسبت به دو گیاه دیگر یعنی ماش سبز و لوبیا چشم‌بلبلی بود. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که الگوهای کشت دوگانه 3ماش-3لوبیا و 4کنجد-2لوبیا به جهت شاخص‌های عملکردی دارای برتری معنی‌داری نسبت به الگوهای تک کشتی و کشت مخلوط چندگانه بودند. به طور کلی براساس نتایج این پژوهش مشاهده شد که کشت مخلوط توام کنجد با ماش و یا لوبیا به عنوان نمونه‌ای از نظام‌های پایدار در کشاورزی که اهدافی نظیر ایجاد تعادل اکولوژیک، بهره ‌برداری بیش‌تر از منابع، افزایش کمی و کیفی عملکرد را دنبال می‌کند، نسبت به سایر الگوهای کشت برتری قابل توجهی را داشت که این امر می‌تواند به علت تاثیر مثبت این گیاهان در کنار یکدیگر در یک قطعه زمین به ویژه در ارتباط با قدرت تثبیت کنندگی نیتروژن توسط لگوم‌ها باشد.

investigating the effect of intercropping of sesame, mung bean, and cowpea on crop profitability indices

in order to study the effect of planting pattern on yield and benefit indices of sesame, mung bean, and cowpea intercropping, an experiment was conducted on the research farm of production engineering and plant genetic department at shahid chamran university of ahvaz in 2017. this experiment was conducted as a completely randomized block design with three replications. this treatments included different plant patterns in 15 levels: sesame sole cropping, mung bean sole cropping, cowpea sole cropping, triple intercropping ratios: 1-2-2 (1mung bean, 2sesame, and 2cowpea), 2-1-2, 1-3-1, 2-2-1, 2-3-2 and dual intercropping ratios: 3sesame-3mung bean, 3sesame-3cowpea, 3mung bean-3cowpea, 2sesame-4cowpea, 2sesame-4mung bean, 4sesame-2cowpea, 4sesame-2mung bean. the results of this study showed that the higher total ler (1.56) was found at 3mung bean-3cowpea. in addition, based on the results of this research the intercropping planting patterns include 4sesame-2mung bean (1.21), 2mung bean-3sesame-2cowepea (1.19), 2sesame-4mung bean (1.18), and 2sesame-4cowpea (1.09) had total ler more than unity (1.0). among the planting patterns, sesame had the highest aggressive degree (1.03), the highest relative crowding coefficient (4.64), and the highest relative intensity of competition (10.82) in the 2mung bean-3sesame-2cowepea, which indicate the superiority of sesame than two other studied plants in this planting pattern. moreover, the results of this research showed that the two plant intercropping patterns of 3mung bean-3cowpea and 4sesame-2cowpea were significantly superior compared to the sole cropping and three plants intercropping patterns in terms of yield indices. in general, based on the results of this research, it was observed that the simultaneous intercropping of sesame with mung bean or cowpea as an example of sustainable system in agriculture that pursues goals such as creating ecological balance, more exploitation of resources, quantitative and qualitative increase in yield, and it was significantly superior to other cultivation patterns. this can be due to the positive effect of these plants together, especially in connection with the power of nitrogen fixation by legumes.