تحلیل گرافیکی پایداری عملکرد دانه برای گزینش ژنوتیپ‌های برتر باقلا (.vicia faba l)

به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ×محیط (gei) و پایداری عملکرد، 10 ژنوتیپ امید بخش باقلا (g1-g10)، به همراه چهار رقم برکت، سرازیری، بلوچی و زرشکی (به عنوان شاهد)، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در چهار ایستگاه تحقیقاتی (گرگان، دزفول، بروجرد، و ایرانشهر) به مدت دو سال (94-1393 و 95-1394) ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر اصلی سال و برهمکنش سال در مکان و اثر سه‌گانه سال در مکان در ژنوتیپ بر عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. بر اساس نتایج تجزیه gge بای‌پلات (اثر اصلی ژنوتیپ + برهم‌کنش ژنوتیپ×محیط)، دو مولفه اصلی اول به‌ترتیب 7/84 و 6/6 درصد و در مجموع %3/91 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. ژنوتیپ g9 از لحاظ عملکرد و پایداری عملکرد نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها برتری نشان داد. بر اساس نمودار چندوجهی، محیط‌های کلان و ژنوتیپ‌های سازگار هر محیط کلان تعیین شد. گرگان – بروجرد (لاین (g9، ایرانشهر (لاین g14) شد. ژنوتیپ‌های g9، g1، و g4 به ترتیب با عملکرد 3479، 2808، و 2739 کیلوگرم در هکتار بالاترین میانگین عملکرد دانه را داشتند. بر اساس تجزیه و تحلیل gei و gge بای پلات، محیط‌های گرگان و بروجرد از قدرت تفکیک خوبی برخوردار بودند. ژنوتیپ‌های g1، g5، g9 و g10 بیشترین پایداری عملکرد را داشتند و می‌توانند در برنامه‌های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرند.

graphical analysis of grain yield stability for selection of superior faba bean (vicia faba l.) genotypes

to investigate stability, pattern of g×e interaction, 10 faba bean genotypes (g1-g10) as well as four control cultivars; barekat, saraziri, baloochi and zereshki were evaluated using randomized complete block design with three replications in four agricultural research field stations of gorgan, dezful, brojerd, and iranshahr, for two cropping seasons (2014-15 and 2015-16). the results of composite variance analysis showed that the main effect of year, the interaction of year × location and the triple effect of year × location × genotype on grain yield were significant at the probability level of 1%. gge -biplot analysis (genotype effect+ genotype×environment interaction) revealed that the two first and second principal explained 84.7% and 6.6% of total variation, respectively, and 91.3% of the grain yield variation. based on a hypothetical ideal genotype biplot, the genotype g9 was better than the other genotypes across environments for stability and grain yield. view of polygon graph revealed superior mega-environments and the compatible genotypes were determined for each mega-environment; gorgan- brojerd (g9) and iranshahr (g14). g9, g1, and g4 genotypes with average grain yield of 3479, 2808 and 2739 kgha-1, respectively, had the highest grain yield. based on gei and gge-biplot analysis, gorgan and brojerd experimental environments had good differentiation ability. finally, genotypes g1, g5, g9, and g10 were the most stable genotypes and can be used in breeding programs.