واکنش عملکرد، اجزای عملکرد و ترکیب اسیدهای چرب آفتابگردان به آرایش فضایی و سطوح مختلف نیتروژن

به منظور بررسی اثر آرایش‏های مختلف کشت و سطوح مختلف نیتروژن روی عملکرد، اجزای عملکرد و پروفایل اسیدهای چرب آفتابگردان، این آزمایش به‌صورت کرت‏های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400 انجام شد. الگوهای مختلف کشت در پنج سطح (کشت مستطیلی معمولی، کشت مستطیلی پهن، کشت مربعی، کشت مثلث متساوی‌الاضلاع و کشت درهم) به‌عنوان کرت‌های اصلی و سطوح مختلف کود شیمیایی نیتروژن (اوره) در سه سطح (کاربرد 100، 75 و 50 درصدی نیاز کودی گیاه به اوره) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بیش‏ترین وزن خشک برگ ها و ساقه ها در آرایش کاشت مثلثی در هر سه سطح کاربرد نیتروژن به دست آمد. به‌طوری‌که آرایش کاشت مثلثی افزایش 30 درصدی در وزن خشک برگ ها و ساقه ها نسبت به آرایش کاشت مستطیلی پهن داشت. تیمار کشت مستطیلی معمولی با کاربرد 100 درصدی نیتروژن بیش‏ترین مقدار اسید چرب اسید پالمتیک، تیمار کشت درهم و مثلثی با کاربرد 50 درصدی نیتروژن به ترتیب بیش‏ترین درصد اسید استئاریک و اسید اولئیک را داشتند. درحالی‌که تیمار کشت مستطیلی پهن با کاربرد 75 درصدی نیتروژن بیشترین اسید لینولئیک را نسبت به بقیه تیمارها داشت. همچنین نتایج نشان داد که عملکرد و اجزای عملکرد در سیستم کشتی مثلثی بیش‏تر از سایر سیستم‏های مورد بررسی بود؛ به‌طوری‌که با کاهش مصرف نیتروژن تا 50 درصد در این سیستم کشت، عملکرد اختلاف معنی‏داری با کاربرد 100 درصدی نیتروژن نداشت. لذا استفاده از آرایش فضایی کشت مثلثی به‌عنوان بهترین سیستم کشت برای آفتابگردان معرفی می‏شود.

response of yield, yield components and fatty acids profile of sunflower to spatial arrangement and different levels of nitrogen

to investigate the effect of different cultivation arrangements and levels of nitrogen on the yield, yield components and fatty acids profile of sunflower, this study was conducted as a split plot experiment in a randomized complete block design with three replications in 2021. spatial arrangement in five levels (normal rectangle, wide rectangle, square, triangular, and mixed cultivation systems) as the main plots and the levels of nitrogen chemical fertilizer (urea) in three levels (application of 100%, 75%, and 50% of urea fertilizer requirement) were placed in sub-plots. the maximum dry weight of leaves and stems was obtained in the triangular planting arrangement at all three levels of nitrogen application. so that the triangular planting arrangement had a 30% increase in dry weight of leaves and stems compared to the wide rectangular planting arrangement. the normal rectangular cultivation treatment with 100% nitrogen application had the highest amount of palmitic acid fatty acid, and the mixed and triangular cultivation treatment with 50% nitrogen application had the highest percentage of stearic acid and oleic acid, respectively. while, the wide rectangular cultivation treatment with 75% nitrogen application had the highest linoleic acid compared to other treatments. in addition, the results showed that the yield, and yield components in the triangular system were more than the other investigated systems, so that by reducing the nitrogen consumption by 50% in this cultivation system, the yield did not have any significant difference with 100% urea application. therefore, using the spatial arrangement of triangular cultivation is introduced as the best cultivation system for sunflower.