اثر محلول‌پاشی جیبرلین بر قدرت مقصد فیزیولوژیکی و انتقال مجدد ارقام گندم در شرایط تنش خشکی آخر فصل

هورمون‌ها نقش مهمی در تنظیم فرایند پر شدن دانه‌ها به عنوان مقصد فیزیولوژیک‌ زایشی و تقاضای مواد ‌پرورده از منبع فتوسنتز جاری و انتقال مجدد ایفا می‌کنند. هدف از این تحقیق، بهبود قدرت مقصد فیزیولوژیک از طریق محلول‌پاشی جیبرلین و اندازه‌گیری انتقال مجدد و عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی آخر فصل بود. 20 رقم زراعی گندم در قالب یک طرح کرت های دوبار خردشده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار کشت شدند؛ به‌طوری‌که آبیاری در دو سطح آبیاری متداول و تنش خشکی پس از گرده‌افشانی (40 درصد ظرفیت زراعی) به‌عنوان عامل اصلی، محلول‌پاشی جیبرلین (ga3) در دو سطح شاهد و محلول‌پاشی ga3 با غلظت 60μm در مرحله گرده‌افشانی به عنوان عامل فرعی و رقم به‌عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شد. عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، اجزای عملکرد و انتقال مجدد به تفکیک میانگره تعیین شد. تنوع ‌ژنتیکی زیادی از نظر انتقال مجدد و عملکرد بین ارقام گندم در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی وجود داشت. اما پاسخ ارقام به کاربرد جیبرلین تقریبا مشابه بود. تنش خشکی آخر فصل سبب کاهش عملکرد دانه (33 درصد)، عملکرد بیولوژیکی (20 درصد)، وزن هزاردانه (14 درصد)، تعداد دانه در سنبله (14 درصد) و انتقال مجدد (8 درصد) شد؛ اما کاربرد جیبرلین با تنظیم و تغییر فرایندهای فیزیولوژیکی سبب بهبود این صفات در هر دو شرایط آزمایشی شد. محلول‌پاشی جیبرلین در مرحله گرده‌افشانی گندم تاثیر مثبتی بر تقویت مقصد فیزیولوژیک و انتقال مجدد به‌ویژه در شرایط آبیاری مطلوب داشت. در شرایط تنش خشکی پس از گرده‌افشانی به‌دلیل کاهش طول دوره پرشدن دانه، اثر مثبت محلول‌پاشی جیبرلین روی صفات مورد مطالعه کمتر بود. با توجه ‌به نتایج حاصل از این آزمایش در شرایط تنش خشکی محلول‌پاشی جیبرلین توصیه نمی‌شود.

effect of gibberllin application on sink strength and remobilization of wheat cultivars under terminal drought stress

hormones play an important role in grain filling regulation (as a reproductive sinks) and the demand for assimilates from current photosynthesis and remobilization sources as well. the objective of this study was to improve sink strength through ga3 application, measuring remobilization and yield under terminal drought stress. twenty wheat cultivars were cultivated in a split split plot arrangement based on rcbd design with three replications, full irrigation and 40% of field capacity being main plots, ga3 foliar application (60 μm) and control (no ga3) were regarded as sub-plots and wheat cultivars were sub-sub-plots. grain yield, biological yield, yield components and remobilization (by internodes) were estimated. significant variation among cultivars was observed under both full irrigation and stress treatments. however, the response of the cultivars to the gibberellin application was almost the same. drought stress reduced grain yield (33%), biological yield (20%), 1000-seed weight (14%), number of grains per spike (14%) and remobilization (8%), but application of gibberellin increased these traits under both conditions. gibberellin foliar application at the wheat pollination stage had a positive effect on sink strength and remobilization, especially under full irrigation conditions. under drought stress conditions, the positive effect of gibberellin application on the studied traits was less due to the reduction of grain filling period. based on the results of present experiment, foliar application of gibberellin is not recommended under drought stress conditions.