تاثیر روش‬های خاک‬ ورزی، تنش کم ‬آبی و کود نیتروژن بر عملکرد و کیفیت سورگوم علوفه‬ ای (sorghum bicolor l)

استفاده از روش های خاک ورزی حفاظتی و محصولات مقاوم به کم آبی میتواند راهکار مناسبی برای کاهش تبعات منفی تغییرات اقلیم باشد. اثر روشهای خاک ورزی، سطوح تنش آبیاری و نیتروژن بر عملکرد سورگوم علوفه ای در آزمایشی به صورت کرتهای دوبار خرد شده با سه تکرار در سال زراعی 1397 در مزرعه مورد بررسی قرار گرفت. کرت اصلی شامل روشهای خاک ورزی مرسوم و بی خاک ورزی، کرت فرعی شامل تنش آبی در سه سطح 30، 60 و 90 درصد نیاز آبی گیاه و کرت فرعی فرعی شامل کود نیتروژن در سه سطح صفر، 50 و 100 درصد میزان مورد نیاز گیاه بودند. نتایج این مطالعه نشان داد که بیش‌ترین مقدار عملکرد علوفه خشک (3/12 تن در هکتار) در تیمار خاک‌ ورزی حفاظتی با تنش آبی جزیی به دست آمد. همچنین میزان عملکرد سورگوم در تنش متوسط آبی در خاک ورزی حفاظتی برابر با میزان عملکرد در خاک ورزی مرسوم با تنش آبی جزیی بود. در شرایط تنش آبی جزیی صفات کیفی فیبر خام، الیاف نامحلول در شویندۀ اسیدی و خنثی در خاک ورزی حفاظتی نسبت به خاک ورزی مرسوم دارای مقدار کمتری بودند. علاوه بر این، صفات کیفی ماده خشک قابل هضم و کربوهیدراتهای محلول در آب در تیمار خاک ورزی حفاظتی با مصرف 100 درصد کود نیتروژن مورد نیاز گیاه در مقایسه با خاک ورزی مرسوم مقدار بیشتری داشتند. بیشترین میزان پروتئین خام در خاکورزی مرسوم با مصرف 100 درصد کود نیتروژن مورد نیاز گیاه به­دست آمد. به نظر میرسد با خاک ورزی حفاظتی میتوان با میزان آب کمتر نسبت به خاک ورزی مرسوم به عملکرد و کیفیتی قابل قبول در گیاه سورگوم دست یافت، اما نیازمند تحقیقات بلندمدت و تکمیلی می باشد.

the effects of tillage systems, water stress and nitrogen fertilizer on yield and quality of forage sorghum (sorghum bicolor l.)

conservative tillage and drought resistant crops can be efficient solution to alleviate climate change impacts. we evaluated tillage effect, water deficit and nitrogen level on sorghum in a split-split plot experiment with three replications. main plots were conventional tillage and no tillage, sub plots were 30, 60, and 90% of sorghum water requirement, and sub-sub plots were consisted of 0, 50, and 100% of recommended nitrogen. results showed that the highest forage yield (12263 kg ha-1) was obtained with no till and 100% nitrogen. also, the yield of sorghum in no till with moderate water stress was equal to the yield in conventional tillage with partial water stress. under partial water stress, qualitative traits including crude fiber, acid detergent fiber and neutral detergent fiber in no till had lower values than conventional tillage. in addition, qualitative traits including digestible dry matter and water-soluble carbohydrates in no till treatment with 100% nitrogen were higher than conventional tillage. the highest percentage of crude protein in conventional tillage was obtained by using 100% nitrogen. it seems that conservation tillage can achieve acceptable yield and quality in sorghum with less water than conventional tillage, but it requires long-term and additional research.