تجزیه‌ی ژنتیکی با روش میانگین نسل‌ها و استفاده از روش مدل مخلوط در ژنوتیپ‌های ذرت تحت تنش کم‌آبی

بررسی نحوه توارث صفات زراعی، نوع عمل ژن ها و انتخاب روش اصلاحی مناسب در جهت دستیابی به حداکثر پتانسیل ژنوتیپ های اصلاحی از اهمیت بالایی برخوردار است. به‌منظور برآورد اجزای ژنتیکی صفات مورفولوژیکی مهم با تجزیه میانگین نسل ها به کمک روش مدل مخلوط (mixed model)، چهار نسل پایه (f1، f2، bc1 و bc2) حاصل از تلاقی اینبرد لاین های ذرت mo17 (متحمل به خشکی) و b73 (حساس به خشکی) تحت عامل تنش آبی در سه سطح (آبیاری نرمال، تنش ملایم و شدید کم آبی) در شرایط مزرعه در سال های زراعی 1395 و 1396 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد میزان هتروزیس نسبت به میانگین والدین در شرایط آبیاری نرمال برای صفات وزن تک‌دانه (112 درصد)، در تنش ملایم برای عملکرد دانه (59 درصد) و در تنش شدید برای صفت تعداد روز بین ظهور دانه گرده و رشته های ابریشمی (59 درصد) به دست آمد. متوسط درجه غالبیت در آبیاری نرمال برای صفت وزن 100 دانه، در تنش ملایم برای صفت تعداد بلال در بوته و در تنش شدید برای صفات ارتفاع بوته با گل تاجی و تعداد برگ در بوته مثبت و بزرگ تر از یک به دست آمد. همچنین در سه عامل تنش آبی باتوجه‌به بیشتر بودن اثرهای غالبیت (اثرهای غالبیت برای عملکرد دانه در آبیاری نرمال 75، تنش ملایم 115 و تنش شدید 63 به دست آمد) و واریانس غالبیت در کنترل ژنتیکی عملکرد دانه و صفات مهم، تولید واریته های هیبرید برای بهره برداری از این اثرها ضروری است.

genetic analysis by generation mean analysis and using mixed models method in maize (zea mays l.) genotypes under water deficit stress condition

investigation of inheritance of agronomic traits, type of genes action and selection of appropriate breeding method is of great importance in order to achieve the maximum potential of breeding genotypes. in order to estimate the genetic components of important morphological traits were using generation mean analysis with mixed models in four basic generations (bc1, f2, f1, and bc2) resulting from crossing of maize inbred lines mo17 (drought tolerant) and b73 (drought sensitive), under water deficit stress factor at three levels of including well-watered, intermediate, and severe water deficit stress in field conditions were studied in the growing season in 2016 and 2017. the results of this research showed that the highest heterosis of f1 was observed in the well-watered for one grain weight (112%), in the intermediate stress for grain yield (59%), and in the severe stress for anthesis silking interval (59%). average degree of dominance in well-watered for 100 grain weight trait, in intermediate stress for number of ears per plant and in severe stress for plant height and number of leaves per plant were positive and greater than one. also, in three irrigation conditions, due to the greater dominance gene effects (dominance gene effects was obtained for grain yield in plant in well-watered condition 75, intermediate stress 115, and severe stress 63) and variance of dominance gene effects in genetic control of grain yield and important traits, the production of hybrid varieties is essential to exploit these effects.