تاثیر سطوح آبیاری و سامانه‌های مختلف خاک‌ورزی بر عملکرد سورگوم دانه‌ای (sorghum bicolor l)

به‌منظور مطالعه تاثیر سامانه های مختلف خاک‌ورزی و سطوح آبیاری بر عملکرد سورگوم دانه ای، آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده و در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه تهران در سال 1395 اجرا شد. عامل اصلی در این آزمایش، خاک‌ورزی با دو سطح (بدون خاک‌ورزی و مرسوم) و عامل فرعی، سطوح آبیاری با سه سطح (بدون تنش آبی، تنش آبی متوسط و تنش آبی شدید به‌ترتیب بر اساس 75، 110 و 150 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر خاک ورزی بر صفت عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد و بر صفت کارایی مصرف آب در سطح احتمال پنج درصد معنی دار شد. همچنین تاثیر سطوح آبیاری بر صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در خوشه، عملکرد دانه و زیستی و کارایی مصرف آب در سطح احتمال یک درصد و بر صفت وزن هزار دانه در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار بود. بیشترین ارتفاع بوته (100.38 سانتی متر)، تعداد دانه در خوشه (2408 عدد)، وزن هزار دانه (31.33 گرم) و عملکرد دانه (5843 کیلوگرم در هکتار) و زیستی (11575 کیلوگرم در هکتار) از تیمار آبیاری در شرایط نرمال رطوبتی (75 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر) و بیشینه کارایی مصرف آب (1.15 کیلوگرم بر مترمکعب) از تیمار آبیاری در شرایط تنش خشکی شدید (150 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر) به‌دست آمد. همچنین روش بدون خاک ورزی نسبت به روش خاک ورزی مرسوم، موجب افزایش عملکرد دانه (16.25 درصد) و کارایی مصرف آب (13.72 درصد) شد.

effect of irrigation levels and different tillage systems on grain sorghum (sorghum bicolor l.) yield

in order to study the effect of different tillage systems and irrigation levels on sorghum yield, an experiment was conducted as split-plot based on randomized complete blocks design with three replications in the research farm of the university of tehran in 2016. the main factor was tillage in two levels (no-tillage and conventional tillage) and the second factor was irrigation in three levels (without, moderate and severe water stresses based on 75, 110, and 150 mm evaporation from evaporation pan surface, respectively). the results showed that the effect of tillage on grain yield and water use efficiency was significant at 1% and 5% of probability levels, respectively. also, the effect of irrigation levels on plant height, grain number per panicle, grain and biological yields, and water use efficiency was significant at 1% of probability level and on 1000-grain weight at 5% of probability level. maximum plant height (100.38 cm), number of seeds per panicle (2408), 1000-seed weight (31.33 gr), grain yield (5843 kg.ha-1), and biological yield (11575 kg.ha-1) was obtained from no water stress treatment (75 mm evaporation from the surface of the evaporation pan) and the maximum water use efficiency (1.15 kg.m-3) was observed in severe drought stress treatment(150 mm evaporation from the surface of the evaporation pan). besides, the no-tillage method increased grain yield (16.25%) and water use efficiency (13.72%) compared to the conventional tillage method.