اثر سالیسیلیک اسید و براسینواستروئید بر واکنش‌های فیزیولوژیکی، عملکرد دانه و روغن گشنیز (coriandrum sativum l.) تحت شرایط کم‌آبی

آزمایش مزرعه ای به صورت اسپلیت پلات و بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1399 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح آبیاری (آبیاری بعد از 70، 100، 130 و 160 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس a) در کرت‌های اصلی و سه سطح محلول پاشی شامل شاهد (آب‌پاشی)، محلول پاشی با سالیسیلیک اسید (یک میلی مولار) و براسینواستروئید (یک میکرومولار) در کرت های فرعی بودند. تنش کم‌آبی به ترتیب به افت 20.6 و 21.6 درصدی محتوای کلروفیل های a و b و افزایش 62.9 درصدی کاروتنوئید برگ منجر شد، اما محتوای پرولین برگ تحت این شرایط افزایش یافت. محتوای کلروفیل a به طور معنی داری با کاربرد سالیسیلیک اسید افزایش (11.4 درصد) پیدا کرد. تنش کم‌آبی  منجر به افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز به‌ترتیب به میزان 3.2، 1.7، 1.9 و 3.1 برابر شاهد شد. کاربرد سالیسیلیک اسید، فعالیت آنزیم های کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز را به ترتیب 14.4، 16.6، 8.8 و 6.8 درصد و کاربرد براسینواستروئید فعالیت این آنزیم‌ها را به ترتیب 17.6 12.2، 8.8 و 19.9 درصد افزایش داد. عملکرد دانه و درصد روغن دانه گشنیز تحت تنش خشکی کاهش یافتند (به ترتیب 75.1 و 15.4 درصد) که نتیجه آن، افت عملکرد روغن تحت این شرایط بود (78.9 درصد). عملکرد روغن با محلول پاشی سالیسیلیک اسید و براسینواستروئید به ترتیب 22.4 و 11.2 درصد افزایش یافت. محلول پاشی سالیسیلیک اسید در اغلب صفات و به ویژه محصول دانه مزیت معنی داری نسبت به براسینواستروئید نشان داد. بنابراین، کاربرد سالیسیلیک اسید را می توان به‌عنوان تیمار مناسب برای بهبود تولید دانه و روغن گشنیز معرفی نمود.

effect of salicylic acid and brassinosteroid on physiological response and grain and oil yields of coriander (coriandrum sativum l.) under water deficit

a field experiment was carried out as a split-plot based on an rcb design with three replications in 2020. treatments were four levels of water supply (irrigation after 70, 100, 130 and 160 mm evaporation from class a pan) as main plots and three levels of foliar application (control (water spray), foliar application of 1 mmol salicylic acid (sa) and 1 μmol brassinosteroid (brs) as sub plots. water deficit stress resulted in 20.6% and 21.6% decrease in chlorophylls a and b content, and 62.9% increase in leaf carotenoids, but leaf proline content increased under water stress. the mean chlorophyll a content increased (11.4%) with sa application. decreasing water availability increased the activity of catalase, peroxidase, and ascorbate peroxidase and polyphenol oxidase by 3.2, 1.7, 1.9 and 3.1 times, respectively. the activity of these enzymes increased by 14.4, 16.6, 8.8 and 6.8% respectively with sa application and increased by 17.6, 12.2, 8.8 and 19.9% respectively by brs application. grain yield and oil percentage and yield of coriander seed decreased under drought stress (75.1% and 15.4%, respectively), which resulted in a decrease in oil yield (78.9%). oil yield was increased by sa and brs (22.4 and 11.2% respectively). sa foliar application showed a significant advantage in comparison to brs in the most of the traits, especially grain yield. therefore, the application of sa can be introduced as a suitable treatment to improve coriander grain and oil yield.