تاثیر تنش آبی بر عملکرد، اجزای عملکرد و تسهیم مواد فتوسنتزی رقم‌های جو (hordeum vulgare l.) در مرحله زایشی

به‌منظور بررسی اثر تنش آبی در مرحله گلدهی بر انتقال مجدد ماده خشک از بخش های گوناگون ساقه جو، آزمایشی در سال زراعی 98-1397 به صورت کرت های خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. کرت های اصلی شامل دو سطح آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله گلدهی) و کرت های فرعی شامل چهار رقم جو (سهند، بهمن، ماکوئی و والفجر) بودند. نتایج نشان داد که وزن هزار دانه رقم ها در شرایط تنش آبی نسبت به آبیاری کامل، 21.45 درصد کاهش داشت. بالا ترین عملکرد دانه به رقم بهمن در شرایط آبیاری کامل و رقم سهند در شرایط تنش آبی تعلق داشت و رقم ماکویی با 23.55 درصد کاهش در عملکرد دانه، نسبت به بقیه رقم ها؛ بیشترین کاهش را در شرایط تنش آبی داشت. بیشترین کاهش عملکرد زیستی مربوط دررقم بهمن و ماکویی مشاهده شد. با اعمال تنش رطوبتی، میزان انتقال مجدد در تمام بخش ها و میان گره های ساقه افزایش داشت و بین رقم های گوناگون در میزان انتقال مجدد از بخش های گوناگون ساقه تفاوت هایی وجود داشت، به نحوی‌که در مورد رقم های والفجر و سهند، میزان انتقال پنالتیمیت بالاتر از پدانکل بود و رقم های بهمن و ماکویی، میزان انتقال مجدد بالایی از پدانکل و میان گره های زیرین ساقه داشتند. کارایی انتقال مجدد میان گره های زیرین ساقه در تمام رقم های مورد مطالعه غیر از رقم والفجر، بالاترین مقدار را نسبت به کارایی انتقال مجدد پنالتیمیت و پدانکل در شرایط تنش داشت. به‌طورکلی با در نظر گرفتن شاخص های عملکرد و میزان انتقال مجدد مواد فتوسنتزی، ارقام بهمن و سهند به عنوان رقم های مناسب جو به ترتیب در شرایط آبیاری کامل و تنش آبی شناسایی شدند.

effect of water stress on yield, yield components and photoassimilates partitioning of barley cultivars (hordeum vulgare l.) at reproductive stage

in order to determine the effect of water stress on yield, yield components and phtoassimilate of barley at flowering stage, a a split-plot field experiment was carried out based on randomized complete blocks design with three replications during 2018-2019 growing season. irrigation treatments included normal irrigation and irrigation up to the flowering stage was the main plots and barley cultivars (sahand, bahman, makui and valfajr) were subplots. the results showed that 1000-grain weight of cultivars decreased 21.45% under stress conditions by compared to normal irrigation. makoei cultivar had the highest decrease in grain yield with 23.55% reduction compared to other cultivars. bahman and makoei cultivars had the highest biological yield reduction. the highest biological yield was observed in bahman cultivar under normal irrigation conditions. under stress condition, the rate of remobilization increased in all parts and internods of the stem and cultivars. all cultivars had differences in the rate of remobilization from different parts of the stem, so that in the case of valfajr and sahand cultivars, the rate of penultimate remobilization was higher than peduncle. bahman and makui cultivars had high remobilization rate from peduncle and lower stem internodes. the remobilization efficiency of different stem internods had significantly increased under stress condition and the highest contribution of peduncle remobilization was obtained by sahand cultivar under water stress conditions. therefore, baseb on the yield indices and rate of remobilization of photosynthetic materials, bahman and sahand were identified as suitable barley cultivars under normal irrigation and water stress conditions, respectively.