اثر تنش خشکی بر خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی ژنوتیپ‌های سویا در کشت دوم

به منظور بررسی واکنش های مورفولوژیک و بیوشیمیایی گیاه سویا (glysin max l.) به تنش خشکی در کشت دوم، آزمایشی در مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان در تابستان سال های 1396 و 1397 در دو محیط نرمال و تنش خشکی اجرا شد و در هر محیط، 19 ژنوتیپ سویا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بررسی شد. نتایج نشان داد که کلیه صفات ب جز درجه حرارت برگ در اثر تنش خشکی کاهش یافتند. مقایسۀ میانگین نشان داد که بیشترین درجه حرارت برگ از ژنوتیپ شماره نه در محیط تنش و کمترین آن از ژنوتیپ های شماره چهار و 15 در محیط نرمال (به ترتیب 27.5 و 13.2 درجه سانتی گراد) به‌دست آمد. بیشترین و کمترین عملکرد دانه در محیط نرمال در ژنوتیپ های شماره هفت و 19 (به ترتیب 4894 و 2120 کیلوگرم در هکتار) و در محیط تنش در ژنوتیپ های شماره نه و 19 (به ترتیب 2873 و 275 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. نتایج خصوصیات بیوشیمیایی اندام هوایی نشان داد که میزان قندهای محلول غیر ساختاری و پرولین با اعمال تنش افزایش یافت و به ترتیب از 1.87 و 0.0028 در محیط نرمال به 3.77 و 0.0054 میلی گرم بر گرم وزن تازه در محیط تنش افزایش یافت. در میان ژنوتیپ ها، بیشترین میزان پرولین اندام هوائی از ژنوتیپ شماره چهار و کمترین آن از ژنوتیپ شماره یک (به ترتیب 0.043 و 0.0377 میلی گرم بر گرم وزن تازه) به‌دست آمد. در مجموع و براساس میزان تولید دانه، ژنوتیپ شماره هفت برای شرایط نرمال و ژنوتیپ شماره نه برای شرایط تنش در شرایط اقلیمی معتدل مانند خرم آباد قابل توصیه است.

effect of drought stress on morphological and biochemical characteristics of soybean genotypes in the second crop

in order to investigate the morphophysiological response of soybean (glysin max l.) to drought stress as second crop, an experiment was conducted in lorestan agricultural research center in the summer of 2017 and 2018 in two environments including normal and drought stress condition. in each environment, 19 soybean genotypes were studied in a randomized complete block design with three replications. the results showed that all traits except leaf temperature decreased due to drought stress. mean comparison showed that the highest leaf temperature was obtained from genotype no. 9 in the stressed environment and the lowest was obtained from genotypes no. 4 and 15 in the normal environment (27.5 and 13.2 ° c, respectively). the highest (4894 kg/ha) and lowest (275 kg/ha)grain yield was obtained from genotype no. 7 in normal environment and genotype no. 19 in stress environment, respectively. the analysis of biochemical traits of shoots showed that the amount of unstructured soluble sugars and free proline increased with drought stress from 1.87 and 0.0028 mg, respectively in normal environment to 3.77 and 0.0054 mg/g fresh weight, respectively in stressed environment. among the genotypes, the highest and lowest amounts of shoot proline (0.043 and 0.03777 mg/g fresh weight) were obtained from no. 4 and. 1 genotypes, respectively. in addition, genotypes no. 7 and 9 can be recommended for normal and stressed conditions in moderate region such as khorramabad.