تاثیر چند گونه قارچ تریکودرما و مایکوریز بر محتوای کلروفیل و تولید اسانس گیاه شوید (anethum graveolens l.) در شرایط گلخانه‌ای

مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر گونه‌های جنس تریکودرما و قارچ‌های مایکوریز بر افزایش عملکرد، درصد و مقدار اسانس گیاه شوید در شرایط گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. ریشه دو رقم شوید محلی تبریز و رقم لانگ آیلند ماموت با مایه‌های تلقیح تهیه شده از جدایه‌های دو گونه تریکودرما (longibrachiatum bz4-4 و trichoderma harzianum na-1ac.) و دو گونه قارچ مایکوریز rhizophagus irregularis)  وglomus verciform ) تیمار شد. نتایج به‌دست آمده از این تحقیق نشان داد که بیشترین شاخص کلروفیل به قارچ t. harzianum به میزان 4.03 و کمترین میزان به قارچ g. verciform به میزان 2.27 تعلق داشت. همچنین بیشترین میزان کلروفیل b در تیمار t. harzianum × رقم محلی تبریز به مقدار11.28 (میکروگرم بر میلی‌لیتر) و کمترین مقدار در تیمار t. longibrachiatum + رقم محلی تبریز به میزان µg/ml 2.36 مشاهده شد. همچنین بیشترین درصد کلونیزاسیون به تیمار رقم لانگ آیلند × r. irregularis به میزان 77 درصد و کمترین به تیمار رقم محلی × g. verciform به میزان 29 درصد تعلق داشت. از نظر محتوای اسانس، بیشترین درصد اسانس از قارچ t. harzianum به میزان 2.39 درصد و کمترین آن از قارچ g. verciform به میزان 0.7 درصد به‌دست آمد. اثرات متقابل رقم × قارچ نیز بر کلروفیل a، و کارتنویید معنی‌دار بود و باعث افزایش آن‌ها شد، به‌طوربه‌طوری‌که بیشترین مقدار کلروفیل a در تیمار رقم لانگ آیلند × t. harzianum به میزان µg/ml 25.75 ثبت شد. بیشترین کلروفیل کل در تیمار رقم لانگ آیلند × t. harzianum به میزان µg/ml 30.61 و کمترین آن در تیمار رقم محلی تبریز × r. irregularis، به میزان µg/ml 16.56 بود. بیشترین میزان کارتنویید در تیمار لانگ آیلند × t. longibrachiatum به میزان µg/ml 9.64 و کمترین آن در تیمار رقم محلی تبریز × t. harzianum به میزان µg/ml 3.57 تولید شد و بیشترین عملکرد اسانس در تیمار رقم لانگ آیلند × t. longibrachiatum به میزان ml/g 0.6 و کمترین آن در تیمار رقم محلی تبریز × شاهد به مقدار ml/g 0.2 بود.

effect of some trichoderma and mycorrhizal fungal species on chlorophyll content and essential oil production of dill (anethum graveolens l.) under greenhouse conditions

the aim of this study was to investigate the effect of trichoderma species and mycorrhizal fungi on increasing yield,and percentage and amount of dill essential oil in greenhouse conditions. for this purpose, a factorial experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications. for this experiment, the roots of two anethum graveolens (dill) species i.e. tabriz local cultivar and long island of mammoth, were treated with the inoculums of trichoderma isolates (trichoderma harzianum na-1ac and t. longibrachiatum bz4-4) and two species of mycorrhizal fungi (rhizophagus irregularis and glomus verciform). the results of this study showed that the highest chlorophyll index (4.03) was related to t. harzianum and the lowest (2.27) was related to g. verciform. also, the highest (11.28µg/ml) and the lowest (2.36µg/ml) chlorophyll b were obtained from t. harzianum × local cultivar of tabriz and t. longibrachiatum × local cultivar of tabriz, respectively. the highest (77%) and the lowest (29%) percentages of colonization was observed in long island × r. irregularis cultivar and local cultivar × g. verciform treatments, respectively. in terms of essential oil content, the highest and the lowest percentage of essential oils were 2.39% and 0.7%, related to t. harzianum and g. verciform fungus, respectively interaction effects (cultivar × fungus) were also significant on chlorophyll a and b and carotenoids and increased them, so that the highest content of chlorophyll a (25.75 µg/ml) was recorded in long island × t. harzianum cultivar treatment. long island × t. harzianum treatment had the highest total chlorophyll content (30.61µg/ml) and local cultivar of tabriz × r. irregularis (16.56µg/ml) had lowest. the highest (9.64µg/ml) and the lowest (3.57 µg/ml) amount of carotenoids was observed in long island × t. longibrachiatum and local cultivar of tabriz × t. harzianum treatments, respectively. long island × t. longibrachiatum cultivar and local cultivar tabriz × control treatments with 0.6 and 0.2 ml/g produced the highest and the lowest essential oil yield.