تغییر محتوای فنول کل، رنگدانه‌های فتوسنتزی و تبادلات گازی بادرشبو (dracocephalum moldavica l.) در پاسخ به غلظت‌های مختلف هورمون آبسیزیک اسید در سه رژیم‌ رطوبتی

خشکی یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش عملکرد در نواحی خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. آبسیزیک اسید (aba) یکی از هورمون‌های گیاهی است که نقش مهمی در پاسخ گیاهان در برابر تنش‌های محیطی مانند خشکی ایفا می‌کند. جهت ارزیابی اثر تنش خشکی و کاربرد aba بر محتوای کل فنول و برخی صفات فیزیولوژیکی بادرشبو (dracocephalum moldavica l.)، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده و بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در بهار سال 1395 در مزرعه پژوهشی دانشگاه زنجان اجرا شد. در این آزمایش، آبیاری در سه سطح (آبیاری مطلوب، تنش خشکی ملایم با پتانسیل آبی 0.8- مگاپاسکال و تنش خشکی شدید با پتانسیل آبی 1.5- مگاپاسکال) در کرت‌های اصلی و هورمون aba در پنج سطح (صفر، پنج، 10، 20 و 40 میکرومولار) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. اثر سطوح آبیاری، هورمون aba و نیز اثرمتقابل این دو بر صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. در شرایط عدم کاربرد aba، تنش خشکی موجب کاهش محتوای کلروفیل و نیز کاهش سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، هدایت مزوفیلی و تعرق گیاه شد. کاربرد aba، صفات مرتبط با تبادلات گازی را کاهش داد. به‌طورکلی aba با تشدید اثر تنش خشکی، موجب کاهش پارامترهای فیزیولوژیک و کاهش عملکرد دانه شد. بر اساس  نتایج و در شرایط عدم کاربرد aba، تنش خشکی محتوای فنول کل گیاه را افزایش داد و کاربرد این هرمون در شرایط تنش خشکی ملایم و شدید، موجب افزایش محتوای فنول کل شد. بیشترین ترکیبات موثر بادرشبو، ترکیبات فنولی هستند و به نظر می‌رسد که اعمال تنش خشکی و کاربرد aba می‌تواند محتوای فنول کل گیاه را افزایش دهد.

changes in total phenol content, photosynthetic pigments and gas exchange of dragonhead (dracocephalum moldavica l.) in response to different concentrations of abscisic acid and three moisture regimes

drought is the major cause of yield reduction in the arid and semi-arid regions. abscisic acid (aba) plays a crucial role in the responses of plants to environmental stresses such as drought. this experiment was carried out as split plot based on complete random block design at research farm of university of zanjan, during 2016 growth season to evaluate the effect of drought and aba on total phenol content and some physiological traits of dragonhead (dracocephalum moldavica l.). three moisture regimes (well- watered, moderate drought with delay irrigation up to -0.8mpa and severe drought with delay irrigation up to -1.5mpa) were the main plots and five aba concentrations (0, 5, 10, 20 and 40 µm) were subplots. the effect of moisture regimes, aba and their interaction were significant for the studied traits. without aba application, drought stress reduced the plant total chlorophyll content, photosynthesis, stomatal conductance, mesophilic conductivity and transpiration. aba application reduced the studied gas exchange traits. overall, aba decreased physiological parameters and seed yield by intensifying the drought stress effect. according to the results, without aba application, moderate and severe drought conditions increased the total phenol content compared to the irrigation condition and application of aba increased the total phenol content under moderate and severe drought conditions. since the most active substance in dragonhead is phenolic compounds, it seems that the plant total phenol content can be increased by applying drought condition and aba application.