تاثیر مقادیر مصرف نیتروژن و زمان‌های مختلف آبیاری تکمیلی بر عملکرد و صفات اگرومورفولوژیک گندم بهاره

به‌منظور بررسی تاثیر میزان مصرف نیتروژن و زمان آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم، آزمایشی به‌صورت طرح کرت های خرد شده و با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال‌های 98-1397 و 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی امام خمینی (ره) علی آباد کتول اجرا شد. آبیاری در کرت های اصلی (عدم آبیاری، آبیاری در مرحله 33 زدوکس یا پایان ساقه دهی و آبیاری در مرحله 70 زدوکس یا پایان گل دهی) و مقدار نیتروژن در کرت های فرعی (صفر، 57.5 و 115 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع کود‌ اوره) قرار گرفت. اثر متقابل تیمارهای آبیاری و سطوح نیتروژن تقریبا بر همه صفات غیرمعنی‌دار شد. بیشترین عملکرد با استفاده از ترکیب تیماری آبیاری تکمیلی در مرحله 70 زدوکس (پایان گل دهی)  و مصرف 115 کیلوگرم نیتروژن خالص به‌دست آمد. عملکرد دانه، همبستگی مثبتی با صفات عملکرد زیستی، طول و وزن سنبله و تعداد دانه و وزن دانه در سنبله داشت. تجزیه به عامل ها مشخص کرد که دو عامل اول، 74.5 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که تنها صفت وزن سنبله وارد مدل شد و به تنهایی 80.7 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کرد.

effects of nitrogen rate and supplemental irrigation time on yield and agro-morphological traits of spring wheat

in order to investigate the effects of nitrogen rate and time of irrigation on the grain yield and yield components of wheat, an experimental was conducted as split plot based on randomized complete block design with four replications in the research farm of aliabad katoul emam khomeini agriculture high school during 2018-2019 and 2019-2020. irrigation time was in the main plots (no irrigation and irrigation at 33and 70 zadoks stages) and nitrogen rate was in the sub plot (zero, 57.5 and 115 kg n/ha from urea source). significant interaction was not observed between irrigation treatments and nitrogen rates in almost all traits. the highest yield was obtained using a supplementary irrigation in 70 zadox stage and 115 kg of pure nitrogen treatments. grain yield had a positive correlation with biological yield, spike length snd weight, number of seeds per spike and seed weight per spike. factor analysis revealed that the first two factors explained 74.5% of the total variation. the results of stepwise regression analysis showed that only the spike weight entered the model and justified 80.7% of the grain yield variation alone.